Ruim een kwart van de laagste inkomens verdient minder dan het noodzakelijk vindt, blijkt uit het onderzoek. Van de 20 procent van de huishoudens die het meeste verdient, vindt nog altijd ruim 5 procent dat het netto-inkomen niet toereikend is.

In 2001 had een huishouden gemiddeld minimaal 16.600 euro nodig. Gecorrigeerd voor de inflatie is dit bedrag in tien jaar gestegen met 2400 euro. Dat is 17 procent. De toename van het besteedbaar inkomen is volgens het CBS minder groot. Het bureau schrijft de stijging van het noodzakelijk inkomen voor een deel toe aan gestegen vaste lasten, zoals huren en verzekeringen. Die kosten bedroegen in 1999/2000 ongeveer 8500 euro. Dat was 1100 euro meer dan in 1991.

„Vooral in de eerste helft van de jaren negentig zijn huishoudens meer gaan uitgeven aan huur- en woonlasten”, zei CBS-onderzoeker H. Dirven in een toelichting. Voor de rest van de stijging van het noodzakelijk geachte inkomen heeft het CBS geen directe verklaring. „We weten uit ander, universitair onderzoek dat het noodzakelijk geachte inkomen stijgt naarmate het feitelijk inkomen toeneemt.”

Uit een maandag verschenen onderzoek van het bureau MarketResponse onder 750 huishoudens blijkt dat inmiddels ruim een op de drie gezinnen in de afgelopen drie maanden niet uitkwam met zijn netto-inkomen. Een kwart verwacht ook het komende jaar niet rond te komen, aldus het onderzoeksbureau uit Leusden.

De helft van de ondervraagden vindt dat de economische situatie in juni, juli en augustus verder is verslechterd. Tweederde verwacht dat het nog een jaar duurt eer het economisch herstel in Nederland doorzet. Ruim 30 procent denkt dat het dieptepunt van de recessie nog moet komen. Door de economische teruggang heeft 40 procent van de huishoudens zijn eigen situatie zien verslechteren. Mensen kregen minder vergoedingen voor overwerk en ook omzet- en winstbonussen liepen terug.

Om toch aan geld te kunnen komen, spreken mensen vaker spaargeld aan of gaan zij extra werken, schrijft MarketResponse. Jongeren vinden sparen weer belangrijker, zijn voorzichtiger geworden met het lenen van geld en vinden het steeds belangrijker een goed pensioen op te bouwen.

Het percentage (jong)volwassenen van beneden de 34 jaar en de een- en tweepersoonshuishoudens dat gaat bezuinigen, is toegenomen met 12 procent tot ruim 77 procent. Vorig jaar was de recessie voor deze groepen nog een relatief onbekend fenomeen.

Doordat een groter deel van het loon aan noodzakelijke posten opgaat, pakken mensen minder vaak een terrasje en gaan zij minder vaak uit eten. Uit eerdere cijfers van het CBS bleek al dat de horeca de klandizie ziet teruglopen. Ook dagtochtjes en vakanties worden nog eens tegen het licht gehouden, aldus het onderzoek.

Het onderzoek Life & Living van NFO Trendbox bevestigt dat Nederlanders nog overwegend somber zijn over de economische ontwikkeling. Volgens de jongste cijfers, die het onderzoeksbureau maandag naar buiten heeft gebracht, rekent niet meer dan 19 procent van de 6000 ondervraagde Nederlanders er op dat het over een jaar beter gaat met de economie. Mensen met een bovenmodaal inkomen zijn duidelijk minder pessimistisch. Van hen voorziet 27 procent dat het weer de goede kant op gaat. Bij de Nederlanders met een lager inkomen is dit slechts 14 procent.

Ten opzichte van de uitkomsten van vorig jaar, toen 17 procent snel een verbetering verwachtte, is een fractionele stijging te zien. Maar het aantal Nederlanders dat binnen een jaar florissantere tijden voorziet, ligt nog ver onder het niveau van de paar jaar tot en met 2000. Toen rekende 30 procent op een verdere economische groei.

Trendbox heeft de uitkomsten een dag voor Prinsjesdag gepubliceerd. „De consument heeft steeds meer interesse voor hetgeen de politiek besluit, zeker nu het huidige kabinet zo veel nadruk legt op bezuinigingen die de consument raken”, aldus marktonderzoeker Richard Werkhoven.