Wat is de taak voor christelijke leraren anno 2012? Het antwoord is kort maar krachtig: leerlingen toerusten voor hun latere leven. Om dit goed te kunnen doen is een heldere taxatie van de toekomst nodig.

Ds. W. Visscher deed hiertoe al enkele respectabele pogingen, onder meer in de krant van 25 september, waarin hij pleit voor een denktank. De overmacht van secularisme is groot. Christenen behoren tot een minderheid. Tegelijkertijd is er weinig organisatiedrang.

Mijns inziens is de meest urgente vraag niet een politieke maar een pedagogische. De volgende generatie zal zich een andere houding moeten verwerven. Welke houding is dat? Hoe worden ze daar vertrouwd mee?

Tot een minderheid behoren is bedreigend. Normaal gesproken zijn er twee reacties: wegkruipen of vechten. Met het eerste sluit je jezelf als groep af en mijd je de confrontatie. De tweede optie is strijden voor je rechten. De slagorden moeten in dat geval gereed staan voor verdediging tegen allerlei seculier geweld.

Als ik het Nieuwe Testament goed lees dan zijn beide strategieën niet de beste opties. Er is een derde weg.

In de eerste eeuwen van het christendom stonden christenen niet bekend als militant, maar als dienaars. „Ze hebben lief, maar worden vervolgd”, zo luidt een frase uit de veelgeciteerde brief aan Diognetus.

Als de apostel Petrus aanmoedigt om altijd bereid te zijn verantwoording af te leggen, staat er veelbetekenend bij: „met zachtmoedigheid en vreze” (1 Petr. 3:15). Heidenen moeten zo onder de indruk zijn van goede werken dat zij God erom verheerlijken (1 Petr. 2:12 en Matth. 5:16). De opdracht is om wel te doen aan allen (Gal. 6:9-10) en zuiver te leven tot behoud van anderen (1 Kor. 10: 32-33 en 1 Tim. 2: 4).

We moeten onze kinderen dus niet in de eerste plaats opvoeden om te mijden, laat staan om te vechten. Een Bijbelse houding is gericht op het welzijn en het behoud van anderen. De juiste houding in een minderheidspositie is dienen.

Om deze houding aan te leren hebben leraren op christelijke scholen een belangrijke taak. Thuis ben je gericht op de bescherming van je kinderen. Op school sta je met de leerlingen op de drempel naar de samenleving. Hoe bereiden we leerlingen voor op later, als we als leraren zelf nog niet hebben geoefend in een minderheidssituatie?

Het is goed om te beseffen dat we in deze ‘normale’ positie niet alleen zijn. In veel landen weet men niet beter. Spanningen zijn vaak groter. Dat is het geval in het communistische China, maar ook in bijvoorbeeld Afrikaanse landen met een dominante moslimbevolking.

We kunnen veel leren van mensen uit die landen. Het valt me op dat christelijke leraren in andere landen soms in staat zijn om alleen of met hun collega’s leerlingen voor te gaan in een dienende houding. Van beide situaties geef ik een voorbeeld.

In China vallen individuele christendocenten Engels op omdat zij zich persoonlijk bekommeren om het lot van studenten. Juist op universiteiten komen veel jonge mensen tot geloof.

Op een school in Nepal (een land waar christenen een kleine minderheid vormen) besliste een team van leerkrachten om alle ouders thuis op te zoeken. De eenvoudige, maar zeer arbeidsintensieve maatregel, om ouders bij school te betrekken, kwam voort uit een diepe bewogenheid van de leraren met de leerlingen en hun ouders. Het schoolverzuim daalde en de resultaten stegen.

In deze voorbeelden valt op dat leraren in een minderheidspositie veel goed kunnen doen. Een student uit onze internationale klas zei dat in zijn land christelijke leraren opvallen „because they don’t care about credits, but care about persons” (ze vallen op omdat ze zich geen zorgen maken om prestaties maar om personen).

We moeten situaties in het buitenland niet verheerlijken. Ook in Nederland zijn er talloze leraren die met hart en ziel hun werk doen en niet anders willen dan dienstbaar zijn. Juist hen wil ik een hart onder de riem steken. Zij hebben in Nederland de hoge roeping hun leerlingen voor te gaan in een dienende houding.

Christelijke leraren kunnen hun leerlingen voorgaan door hun houding in de klas, door hun betrokkenheid op de wereld, door gebed voor de overheid en door een dienende gezindheid. Dit is de Bijbelse derde weg waarlangs we de nieuwe generatie leerlingen voor de toekomst mogen toerusten.

De auteur is lector christelijk leraarschap aan Driestar Hogeschool in Gouda. De hogeschool belegt op 1 november een symposium over het onderwerp onder de titel ”Wees een gids! Op zoek naar nieuw elan voor christelijk leraarschap”.