De FNV vraagt voor volgend jaar maximaal 1,25 procent meer loon. Het CNV is van plan een loonsverhoging tussen de 1,25 en de 1,75 procent te eisen.

De Geus waarschuwde de vakcentrales dat het kabinet „zijn eigen verantwoordelijkheid neemt” als het CNV en de FNV vasthouden aan hun eis van een structurele loonsverhoging. Hij wilde deze uitspraak niet verder toelichten. Met een bevriezing van de lonen wil de minister binnen het kabinet meer financiële ruimte krijgen. Daardoor zou hij aan de wensen van de vakbeweging tegemoet kunnen komen door de bezuinigingsplannen te verzachten.

„Een ongelofelijk domme actie”, zei FNV-voorzitter De Waal over het voorstel van de minister. De Geus heeft volgens hem niets te bieden aan de vakcentrales, „dus hoe haalt hij het in zijn hoofd om ons te vragen op de nullijn te gaan zitten.”

„Ik ben buitengewoon teleurgesteld”, voegde zijn collega Terpstra van het CNV daaraan toe. De vakcentrale MHP staat wel open voor een meerjarig akkoord met het kabinet.

Werkgeversorganisatie MKB-Nederland vindt dat De Geus de vakbeweging duidelijker iets had moeten bieden. „Het kabinet komt met niets over de brug”, zei voorzitter L. Hermans. Hij wil wel dat de lonen de komende twee jaar op de nullijn blijven. VNO-NCW noemde elke structurele loonsverhoging op dit moment schadelijk voor de economie en de werkgelegenheid.

Door te kiezen voor maximaal 1,25 procent meer loon laat de FNV volgens CAO-coördinator Jongerius zien haar verantwoordelijkheid te nemen. Er is zelfs ruimte om 4 procent meer te eisen, maar de overige 2,75 procent is nodig om „Haagse verslechteringen” te repareren en om te investeren in een goed pensioen van werknemers, stelt de vakcentrale.

De FNV had die 2,75 procent loonruimte liever gereserveerd voor zaken zoals werkgelegenheid, banen voor werkloze jongeren, scholing en kinderopvang. Maar de ingrijpende bezuinigingen van het kabinet nopen de vakcentrale tot een andere invulling van de loonruimte. „Wat zij stukmaken, zullen wij repareren”, zei Jongerius. De FNV overweegt bijvoorbeeld de ingrepen van het kabinet in het ziekenfonds te repareren met loonsverhogingen in centen in plaats van procenten.

Het CNV toonde zich eerder nog bereid een eenmalige loonsverhoging te vragen. Daar ziet de vakcentrale nu toch vanaf, omdat De Geus maandag weigerde inhoudelijk op dit voorstel in te gaan. Het CNV zal deze looneis naar beneden bijstellen als het kabinet alsnog op het idee van een eenmalige loonsverhoging ingaat.

De kans hierop is volgens Terpstra klein. „Het is alsof we tegen beton zitten te praten. Met zijn opstelling dwingt het kabinet het CNV tot acties.” Werknemers zullen waarschijnlijk niet massaal op het Malieveld in Den Haag bijeenkomen. Daartoe is de moderne werknemer niet meer bereid. De vakcentrale ziet meer in „slimme acties.” Het CNV zal daar de komende twee weken een nadere invulling aan geven. Ook de FNV houdt vast aan haar plannen om actie te gaan voeren.

Minister De Geus wil op 26 september verder praten met de vakcentrales. Voor Terpstra en De Waal is dat overleg de laatste kans voor het kabinet om de vakbeweging tegemoet te komen. „Als het kabinet dan nog niet duidelijk kan maken wat zijn onderhandelingsruimte is, dan heeft het voor mij ook geen zin om naar het najaarsoverleg op 14 oktober te komen”, zei de FNV-voorzitter.