In de rij voor lichaamsdonatie
RIJSWIJK (ANP) – Steeds meer Nederlanders willen hun lichaam na de dood afstaan aan de wetenschap. Er zijn te veel aanmeldingen voor donorschap, die daarom geweigerd worden. Antropoloog Sophie Bolt promoveert woensdag op haar proefschrift over lichaamsdonatie.
Aan 16.000 aanmeldingen hebben de acht anatomische instituten in Nederland meer dan genoeg. Toen dat aantal een paar jaar geleden bereikt werd, voerden de meeste organisaties een tijdelijke registratiestop in. Een enkele instelling accepteert alleen nog aanmeldingen uit een bepaalde regio. Per jaar maken onderzoekers en geneeskundestudenten gebruik van zo’n 650 lichamen. „Met een registratiestop voorkomen de instituten dat ze mensen na hun dood moeten weigeren”, aldus Bolt.
Volgens haar komt de plotselinge populariteit deels door het goede imago van het donorschap. „Donoren vertellen erover tegen hun familie en vrienden. Bovendien zorgde de onthulling van drie donormonumenten voor veel positieve media-aandacht, wat ook aanmeldingen opleverde.” Hoewel de instituten relatief moeilijk bereikbaar zijn, was er nooit een tekort aan aanmeldingen. Daarom zijn er ook nog nooit wervingsacties geweest.
Maatschappelijke ontwikkelingen zijn de belangrijkste reden voor de plotselinge groei, denkt Bolt. „De vergrijzing speelt een grote rol. Mensen besluiten namelijk pas om lichaamsdonor te worden als de dood een beetje in zicht komt.” Ook de secularisering en individualisering van de samenleving zorgen voor meer aanwas. „79 procent van de donoren is geen lid van een geloofsgemeenschap. Ze zijn opvallend vaak autonoom en willen dingen als hun uitvaart graag op een andere manier doen.”
Ook voor heel jonge mensen, voor wie het einde nog lang niet in zicht is, geldt de aanmeldstop. „Ook al zou hun dood pas over heel veel jaar zijn, ze worden toch geweigerd. Vaak krijgen ze het advies om eerst maar eens orgaandonor te worden.” Als hun organen op latere leeftijd niet meer bruikbaar zijn voor donatie, kunnen ze alsnog besluiten lichaamsdonor te worden.
Wie wel een plekje op de registratielijst heeft weten te bemachtigen, komt in principe nog wel aan bod. Toch bestaat de kans dat ook een geregistreerde lichaamsdonor een gewone uitvaart krijgt. „Dat risico bestaat altijd, want niet elk lichaam wordt geaccepteerd. Wie bijvoorbeeld een auto-ongeluk heeft gehad of ernstig verminkt is, komt niet in aanmerking. Maar als iemand verder gezond is, kan hij zelfs op zijn 100e nog lichaamsdonor zijn.”
