„Inbrekersrisico is een onzinterm”
AMSTERDAM (ANP) – De uitspraken van staatssecretaris Teeven over het risico van geweld dat een inbreker loopt zijn „niet alleen ongenuanceerd, maar ook flagrant in strijd met de wet en de jurisprudentie.” Vijf vragen aan de Amsterdamse strafpleiter Richard van der Weide.
Waarom in strijd met wet en rechtspraak?
„Volgens uitspraken van de Hoge Raad kun je je alleen met succes beroepen op noodweer of noodweerexces als je niet anders kon dan jezelf - of een ander - verdedigen. In Nederland geldt als hoofdregel: loop weg en doe niets. Bel 112, of ga onder je bed liggen. Er geldt een verbod op eigenrichting, het geweldsmonopolie ligt bij de Staat. Je mag alleen iets doen als je eigen leven of dat van anderen acuut gevaar loopt. Dat moet in deze zaak allemaal nog uitgezocht worden. Inbrekersrisico , zoals Teeven het noemt, is een onzinnige term, een non-term.”
Waarom is het hier zo strak geregeld?
„Omdat er anders heel veel ongelukken gebeuren. In januari 2011 is het beleid trouwens gewijzigd. Vroeger was je, als je een inbreker had mishandeld, laat staan had gedood, standaard verdachte. Dat is nu niet meer het geval.”
Onderzoek van justitie moet nu uitwijzen of het geweld dat op de inbreker in kwestie is toegepast proportioneel is. Wat wordt daarmee bedoeld?
„Je mag, bijvoorbeeld als je een inbreker overloopt, reageren. Je hoeft het niet allemaal te laten gebeuren. Maar je reactie moet wel proportioneel zijn. Je reactie zal anders zijn als je wordt bedreigd met een vuurwapen. Justitie en de rechter bekijken het heel erg per zaak. De proportionaliteit is afhankelijk van tal van factoren, alles wordt meegewogen. De rechter kijkt altijd of er alternatieven waren. Er wordt gevraagd: kon je wegkomen, kon je de politie bellen, de buren alarmeren, wat heeft u gedaan om escalatie te voorkomen?”
Noodweer komt neer op zelfverdediging. Als de rechter je verhaal gelooft, kun je met een beroep daarop vrijuitgaan. Wat is noodweerexces?
„In dat geval ben je verder gegaan dan de noodzakelijke verdediging. Die is dan dus buiten proportie geweest, maar om begrijpelijke redenen. Bij noodweerexces zijn grenzen overschreden, bijvoorbeeld in een vlaag van verstandsverbijstering, of pure doodsangst.”
Komen de betrokken personen uit Diessen per definitie voor de rechter?
„In beginsel zou het Openbaar Ministerie de zaak kunnen seponeren, als het tot de slotsom komt dat deze mensen strafrechtelijk evident geen blaam treft. Waarschijnlijker is het dat men in dit geval een oordeel van de rechter wil.”