Studenten die in Nederland op academisch niveau theologie of religiewetenschappen willen studeren, kunnen op dit moment in acht steden terecht: Amsterdam, Apeldoorn, Groningen, Kampen, Leiden, Nijmegen, Tilburg en Utrecht. De Protestantse Theologische Universiteit (Protestantse Kerk in Nederland), de Theologische Universiteit Kampen (Gereformeerde Kerken vrijgemaakt) en de Theologische Universiteit Apeldoorn (Christelijke Gereformeerde Kerken) bieden ook een kerkelijke opleiding aan. Aankomende predikanten van de Hersteld Hervormde Kerk krijgen hun opleiding aan het Hersteld Hervormd Seminarium, dat is gevestigd aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam.

Een rondgang langs de verschillende theologische faculteiten en universiteiten in Nederland laat zien dat een groot aantal opleidingen te maken heeft met een daling van het aantal nieuwe bachelorstudenten. De TUK gaat van 15 naar 10, de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA) van 23 naar 14. De Universiteit van Amsterdam (UvA) kan nog geen definitieve cijfers geven, maar gezien het aantal aanmelders voor de bachelor religiestudies (zeven) lijkt de neergaande trend zich voort te zetten.

De universiteiten van Leiden en Utrecht zien het vertrek van de PThU terug in de cijfers. Het aantal studenten van het departement religiewetenschap en theologie aan de Universiteit Utrecht daalt door de opheffing van de bachelor theologie dit jaar, aldus onderwijsdirecteur dr. N. Landman. De religiestudies trekken niet langer aanstaande predikanten, maar wel mensen met een brede belangstelling voor religie. Volgens studiecoördinator dr. E. P. den Boer is ten onrechte het beeld ontstaan dat de Universiteit Leiden met het vertrek van de PThU geen godgeleerdheid meer zou aanbieden. Het aantal inschrijvingen daalde van tien in 2011 naar zes dit jaar.

Andere universiteiten boekten winst. Behalve de Rijksuniversiteit Groningen zit ook de PThU in de lift: van 17 nieuwe eerstejaars in 2011 naar 32 nu. De Radboud Universiteit Nijmegen boekte een lichte winst: drie studenten. Het aantal eerstejaars van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam blijft nagenoeg stabiel.

Uit de –soms nog voorlopige– cijfers van de verschillende theologische opleidingen blijkt dat VU de meeste studenten trekt. Daar volgen in totaal 373 studenten een bachelor- of masterstudie. De Radboud Universiteit Nijmegen staat met 305 studenten op de tweede plaats. Wat studentenaantallen betreft, is de Theologische Universiteit Apeldoorn (90) de kleinste opleiding.

Naam: Protestantse Theologische Universiteit

Aantal eerstejaars: 32

Totaalaantal: 280

Bijzonderheden: De Protestantse Theologische Universiteit (PThU) van de Protestantse Kerk in Nederland verhuisde dit jaar van Kampen, Leiden en Utrecht naar Amsterdam en Groningen. Van de 32 nieuwe eerstejaars gaan er 20 naar Amsterdam en 12 naar Groningen. De PThU meldde in 2011 17 nieuwe bachelorstudenten, het jaar daarvoor 22.

>>pthu.nl

Naam: Radboud Universiteit Nijmegen

Aantal eerstejaars: 21

Totaalaantal: 305

Bijzonderheden: Aan de Radboud Universiteit (RU) in Nijmegen beginnen elf studenten aan de bacheloropleiding theologie en tien aan de opleiding religiewetenschappen. Vorig jaar waren dat er respectievelijk zes en twaalf. De universiteit telt in totaal 
220 studenten religiewetenschappen en 
85 studenten theologie.

>>ru.nl/theologie

Naam: Theologische Universiteit Apeldoorn

Aantal eerstejaars: 14

Totaalaantal: 90

Bijzonderheden: Het aantal inschrijvingen bij de theologische opleiding van de Christelijke Gereformeerde Kerken wisselt sterk. Dit jaar zijn dat er 14, in 2011 waren het er 23, het jaar daarvoor 28 en in 2009 16. „Door de kleine aantallen hebben wij altijd te maken met grote schommelingen”, zegt secretaresse Wilma van der Zande-de Roo.

>>tua.nl

Naam: Vrije Universiteit

Aantal nieuwe studenten: 126

Totaalaantal: 373

Bijzonderheden: Het aantal inschrijvingen bij de faculteit godgeleerdheid van de Vrije Universiteit (VU) blijft stabiel. Vorig jaar waren dat er 125, nu één meer. Dat is inclusief de twintig nieuwe studenten van de PThU en de „ongeveer tien” van het Hersteld Hervormd Seminarium, die dezelfde bache­loropleiding aan de VU volgen.

>>godgeleerdheid.vu.nl

Naam: Universiteit van Amsterdam

Aantal eerstejaars: 7

Totaalaantal: 130

Bijzonderheden: Definitieve cijfers kan de Universiteit van Amsterdam nog niet geven. Het aantal aanmelders voor de bachelor religie­studies ligt nu op zeven. Het totaalaantal studenten religiestudies en religiewetenschappen daalt sinds 2008 met zo’n 10 studenten per jaar, tot 130 in 2011.

>>uva.nl/religiestudies

Naam: Universiteit Leiden

Aantal eerstejaars: 41

Totaalaantal: 170

Bijzonderheden: Het Leids Instituut voor Godsdienstwetenschappen heet dit jaar 41 bachelorstudenten welkom, te weten 25 studenten voor de opleiding wereldgodsdiensten, 10 voor islamitische theologie en 6 voor godgeleerdheid. Het aantal eerstejaars voor godgeleerdheid lag vorig jaar op tien.

>>hum.leidenuniv.nl

Naam: Tilburg University

Aantal eerstejaars: 17

Totaalaantal: 150

Bijzonderheden: Aan de Tilburg School of Catholic Theology studeren zeventien nieuwe bachelorstudenten. Bij de eenjarige masteropleiding Christianity and Society zijn dat er elf. In vergelijking met vorig jaar is dat een stijging van vier voor de bachelor en vijf voor de eenjarige master. Een woordvoerder schat het totaalaantal studenten theologie op ongeveer 150.

>>tilburguniversity.edu/theologie

Naam: Universiteit Utrecht

Aantal eerstejaars: 42

Totaalaantal: 225

Bijzonderheden: Het aantal studenten van het departement religie­wetenschap en theologie daalt door de opheffing van de bachelor theologie dit jaar. De bachelor religiewetenschap telt twintig nieuwe inschrijvingen, islam en Arabisch tien en de hoofdrichting religie en cultuur binnen de bachelor taal- en cultuurstudies twaalf.

>>uu.nl/geesteswetenschappen

Naam: Theologische Universiteit Kampen

Aantal eerstejaars: 10

Totaal aantal: 130

Bijzonderheden: Het totaalaantal studenten van de Theologische Universiteit Kampen (TUK) van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt loopt iets terug. In 2011 begonnen vijftien bachelorstudenten aan hun opleiding, dit jaar zijn dat er tien. De universiteit bezint zich op haar toekomst. Een vertrek uit Kampen is een van de opties.

>>tukampen.nl

Naam: Rijksuniversiteit Groningen

Aantal eerstejaars: 51

Totaalaantal: 183

Bijzonderheden: De faculteit godgeleerdheid en godsdienst­wetenschap verwelkomt dit jaar 
51 nieuwe bachelorstudenten: 
15 voor de opleiding theologie, 
20 voor godsdienstwetenschap en 16 voor de pre-master geestelijke verzorging. Twaalf studenten volgen het studietraject theologie van de PThU in Groningen.

>>rug.nl/ggw