Meteen al in de openingszinnen beleed de partij „de wereldwijde oproep van het Evangelie tot dienst aan God en medemens” en sprak zij de bereidheid uit om zich „onder de voortdurende kritiek daarvan te stellen.”

Wat het CDA daarmee bedoelde kwam op tal van plaatsen in het verkiezingsprogramma terug. Bijvoorbeeld in een passage over „de geheel eigen plaats en verantwoordelijkheid van gezin en huwelijk.” Menselijk leven werd als gave van God erkend en daarom was volgens het CDA „publieke rechtsbescherming” daarvan geboden, in het bijzonder als het ging om „het gehandicapte, het ongeboren en het naar het einde neigende leven.”

Verder keerde de partij zich tegen de overheersing van menselijke verantwoordelijkheden door economische belangen, technologie en wetenschap. En daarin herkennen we Bob Goudzwaard als een van de auteurs van dit allereerste CDA programma.

De verleiding is groot om nog veel meer uit dit verkiezingsprogramma over te schrijven. Maar wie zit daar anno 2012 nog op te wachten? Het CDA komt tegenwoordig niet verder dan ”Samen kunnen we meer!” Maar sinds vandaag weten we dat de partij daarmee ook niet verder komt dan een fractie van het aantal zetels van toen. Er zijn immers horizontale alternatieven genoeg. Hoezo, meer?

Verrassend genoeg komen de woorden ”Niet bij brood alleen” anno 2012 wel voor in één van de andere verkiezingsprogramma’s. En nog verrassender is dat dit het programma van de SP blijkt te zijn. Deze partij schreef de woorden als motto boven hoofdstuk 13 dat opent met de volgende zinnen: „Het leven bestaat uit meer dan alleen werken en geld verdienen. Het voeden van de verbeelding en van de geest is net zo belangrijk.” En vervolgens houdt de SP een pleidooi voor films en televisieprogramma’s, boeken en muziek, schilderijen die je bekijkt of maakt, poppodia en ateliers, en allerlei andere dingen die “je uittillen boven de alledaagsheid van het bestaan.” Want „het bevorderen en ruim baan geven aan allerlei vormen van creativiteit verrijkt ons leven.”

”Niet bij brood alleen.” Aangrijpend hoe deze woorden anno 2012 geen enkele herinnering meer oproepen en dat hun betekenis wordt verwrongen in het tegendeel: brood en spelen.

Het motto is ontleend aan Lukas 4: „En Jezus antwoordde hem, zeggende: Er is geschreven, dat de mens bij brood alleen niet zal leven, maar bij alle woord Gods.” En hoewel de SGP deze tekst niet letterlijk heeft geciteerd, kom je de betekenis op iedere bladzijde van het verkiezingsprogramma ”Daad bij het Woord!” tegen.

De partij valt met de deur in huis: ”Het christelijk geloof is uniek. Het is goed voor ieder mens, én voor de samenleving als geheel. De Bijbelse boodschap vormt het hart van de SGP.” Dwars tegen de tijdgeest in „kiest de SGP voor een Nederland waarin recht wordt gedaan aan Gods goede Naam en eer.” Opnieuw is het verleidelijk om meer te citeren, maar vandaag wordt eveneens opnieuw bevestigd dat het overgrote deel van de Nederlanders niet op deze boodschap zit te wachten.

Maar gelukkig houdt theocratie niet in dat mensen de daad bij het Woord voegen, hoe belangrijk ook, maar dat de Heere Zelf regeert. Eeuw uit, eeuw in. Dat Hij trouw blijft aan Zijn Woord, en mensen daarop ook troost, houvast en verwachting geeft. God verdwijnt dan misschien wel uit de Tweede Kamer, maar toch heeft alleen Hij alle macht in hemel en op aarde. „Uw is het Koninkrijk, en de kracht en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid.”

De auteur is hoogleraar gezondheidseconomie aan Tilburg University. Reageren? nietbijbroodalleen@refdag.nl