Dat schrijft prof. Stefan Paas, hoogleraar kerkplanting en -vernieuwing aan de Vrije Universiteit (VU), in zijn commentaar in de jongste nummer van het blad De Nieuwe Koers (voorheen CV Koers).

„Bij de Rooms-Katholieke Kerk is de situatie nog slechter. Beide oude kerken zullen binnen afzienbare tijd hun landelijke dekking verliezen”, schrijft Paas. Anders dan sommigen denken, zullen die gaten vooral op het platteland vallen, stelt Paas. „De afgelopen decennia hebben de steden relatief veel aandacht gekregen. Er is grote-stadsbeleid ontwikkeld, er zijn tal van projecten gestart en er zijn gemeenten gesticht.”

Het platteland is echter een ander verhaal. „In veel dorpen is de kerk de enige overgebleven publieke voorziening. Zij wordt draaiend gehouden door een krimpende en vergrijzende groep betrokkenen.”

Er zullen keuzes gemaakt moeten worden, stelt Paas. „Elk kerkgenootschap moet besluiten in welke dorpen het over twintig jaar nog present wil zijn.” Doel met het missionaire masterplan is te komen tot een inventarisatie van dorpen met toekomst. „Dat zijn dorpen waar mensen graag wonen, waar werk is, waar jongeren zijn. Het beleid moet erop gericht zijn de kerkelijke presentie in zulke dorpen te versterken.”

Pioniersprojecten

Daarnaast moeten er wat Paas betreft, kleinschalige pioniersprojecten worden begonnen in een aantal dorpen. Die projecten moeten voldoende variatie kennen. „Sommige zullen hun uitgangspunt nemen in een kerkgebouw met een grote symbolische waarde voor het dorp. Andere richten zich juist op de kracht van een echte dorpspastor, die iedereen kent en mensen bij elkaar kan brengen rond levensvragen. Weer andere richten zich op het vormen van een leefgemeenschap die helpt voorzieningen op peil te houden.”

Wat nog ontbreekt, is een krachtig beleid dat in staat is energie, creativiteit en geld te richten op de plaatsen waar dit het meest nodig is, aldus Paas. Vanuit missionair oogpunt lijkt het hem niet verstandig heel veel geld en energie te investeren in dorpen die leeglopen.