Canon en Credo scheiden christenen en mormonen
Wat is het verschil tussen mormonen en christenen?
Twee aan twee, meest mannen, netjes en smaakvol gekleed. Zo trekken ze de wereld door. Ook door Nederland. Het zijn mormoonse zendelingen, of anders gezegd: leden van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Een nette beweging, economisch van goede welstand en met oog voor humanitaire doelen. De beweging groeide van 6 leden in 1830 tot meer dan 14 miljoen in 2010. En jaarlijks verrijzen er in de wereld veel nieuwe gebouwen en tempels. In Mitt Romney, de Republikeinse presidentskandidaat en tegenspeler van Barack Obama, hebben de mormonen een sterk boegbeeld. Kortom: een aantrekkelijke religieuze beweging.
De mormonen bedienen zich graag van christelijke termen. Ze schurken dicht tegen het Bijbelse geloof van (orthodoxe) christenen aan, al onderschrijven ze de apostolische geloofsbelijdenis niet en is Nicea voor hen niet van waarde. Zij spreken over drie Personen van de godheid, al zijn het bij hen drie gescheiden geestelijke wezens. Over kerk, doop, gezag denken zij anders dan de christelijke hoofdstroom. Toch zingen ze christelijke liederen zoals ”Hoe groot zijt Gij”. Goede werken zijn belangrijk en je hoort hen spreken over de plaatsvervangende verzoening door Christus aan het kruis. Het gezin zien ze als een belangrijke institutie binnen de gemeenschap. Het huwelijk beschouwen ze als heilig. Man en vrouw behoren elkaar trouw te zijn. Kinderen zien ze als een geschenk van God. Kortom, met de leden van deze gemeenschap zou je als christen zomaar een goed gesprek kunnen hebben. Leden van een vrijzinnige christelijke kerk kunnen verder bij je vandaan staan.
Kenmerkend voor de beweging is de huwelijksceremonie in de mormoonse tempel. De band tussen ouders onderling, en tussen ouders en kinderen, kan na de dood in stand blijven. Om dat te bewerkstelligen moeten ouders tijdens een plechtigheid in de tempel aan God en aan elkaar beloften afleggen. De huwelijks- of familieband wordt tijdens zo’n plechtigheid door een bevoegd priesterschapsdrager voor eeuwig bezegeld. Dit kan men zelfs voor voorouders doen. Maar dan heeft men uiteraard wel de gegevens van die voorouders nodig. Mormonen zijn daarom zeer gespecialiseerd in stamboomonderzoek.
Boek van Mormon
De religieus-sociale gemeenschap van de mormonen is gesticht door de in Amerika geboren Joseph Smith (1805-1844). Toen hij op zoek was naar een kerk, kreeg hij van Christus de openbaring dat er na de apostelen geen zuivere kerken meer zijn geweest. Op aanwijzing van een engel (Moroni) vond hij op de heuvel Kumorha metalen platen in Egyptisch schrift. Hij gaf deze uit als het Boek van Mormon. Het is een verhaal over twee volksverhuizingen uit Voor-Azië naar Amerika. Het boek vertelt dat Jezus na Zijn opstanding in Amerika verscheen en daar een gemeente stichtte.
Het Boek van Mormon is voor de leden een onmisbare aanvulling op de Bijbel, omdat het hen helpt deze beter te begrijpen, en daarmee dus meer inzicht in de principes van het Evangelie te krijgen. Smith, die zich aangewezen voelde als een uitverkoren instrument in de handen van God, stichtte zo de gemeenschap van de heiligen van de laatste dagen. Overigens is voor de mormonen alleen de door hun profeten geautoriseerde en vertaalde Bijbel gezagsbron.
Ander godsbeeld
Twee verschillen tussen het christelijke en het mormoonse geloof zijn cruciaal. Allereerst dat mormonen niet putten uit dezelfde openbaringsbron als christenen. De christelijke Bijbel is heel anders dan het boek van Mormon en het soort Bijbel dat de mormonen gebruiken.
Het tweede is dat de mormonen niet het godsbeeld van de christelijke kerk onderschrijven, zoals beleden in het credo van de Vroegchristelijke Kerk. De mormoonse godsleer is eerder polytheïstisch dan monotheïstisch. De Vader, de Zoon en de Heilige Geest zijn onafhankelijke heilige personen, gebonden aan tijd en plaats. Christus heeft als fysieke zoon van God door Zijn dood eeuwig leven voor alle mensen verworven. Door dit offer te aanvaarden en de mormoonse wetten en rituelen nauwgezet na te volgen kunnen mensen zelf opklimmen tot goden.
Nu geldt al vanaf de Vroege Kerk dat wanneer iemand de leer van de Drie-eenheid in het credo niet accepteert, deze geen deel uitmaakt van het lichaam van Christus en geen recht heeft op de naam ”christen”. Met het verwerpen van de Drie-eenheid treft men het christelijk geloof namelijk in het hart van zijn heilsleer. Canon en credo zijn dus twee belangrijke ijkpunten.
Is alles wat mormonen geloven onwaar? Dat is te sterk uitgedrukt. Net zo min als de religieuze gedachten van een animist of moslim louter verzinsels zijn. God laat Zich aan geen enkel mens op deze aarde onbetuigd. Iedereen valt onder Zijn Godsregering. Als Gods Geest de adem inhoudt, kan geen mens op aarde verder leven. Al zijn religies doodlopende wegen omdat ze stuiten op een muur van menselijke schuld, al zijn religies onzuivere antwoorden op Gods openbaring, het zijn wel uitingen van het menselijke zoeken en tasten naar God, expressies van het menselijke verlangen naar verlossing, dat na de zondeval overbleven is. En al is er geen aanknopingspunt in de mens waarmee deze uit zichzelf tot verstaan kan komen, in de menselijke religies schemert toch iets door van de heerlijkheid van de Schepper.
Bijzondere bemoeienis
Maar om werkelijk te kunnen zien en begrijpen hoe het er tussen God en de mens voorstaat en hoe daarin Jezus Christus de Zoon van God tot heil van zondaren een plaats heeft, kunnen de mormoon en ik niet zonder Gods bijzondere bemoeienis. Het bijzondere middel dat hierbij hoort, en dat luistert nauw, is de Bijbel, de canon waarvan de kerk reeds vroeg getuigt dat hij door de Geest is uitgeademd. De Schrift is het enige middel dat de sluier wegneemt. In de omgang met deze gezagsbron schrijft de Vroege Kerk haar belijdenis, zoals het ”Ik geloof” van de twaalf artikelen van de apostelen. Met deze belijdenis over de kern van het christelijk geloof, die in het concilie van Constantinopel haar afsluiting krijgt, belijdt men de grenzen van de eenheid van de kerk. Ik denk dat hier de belangrijkste gesprekspunten liggen: de canon en het credo. Want van daaruit scheiden onze wegen.
Dr. J. H. van Doleweerd, docent godsdienst, cultuur en zendingswetenschappen aan de CGO-hbo en missioloog en toeruster bij Zending Gereformeerde Gemeenten. Heeft u een vraag voor deze rubriek of wilt u reageren? weerwoord@refdag.nl
Verder lezen over dit onderwerp:
Richard J. Mouw, Talking with the Mormons: An Invitation to Evangelicals. Wm. B. Eerdmans Publishing Company, 2012
www.mrm.org - Mormonism Research Ministry
E. Hindson, Ergun Caner (Ed.), The Popular Encyclopedia of Apologetics. Surveying the Evidence for the Truth of Christianity. Oregon: Harvest House Publishers 2008
