Als ik mijn kleine neefje vraag wat hij wil worden, zegt hij brandweer. Als ik op straat aan een willekeurige passant vraag wat het mooiste en meeste begeerde beroep is, zegt hij of zij in de meeste gevallen chirurg.

Waarschijnlijk is oud-collega dr. Rick Paul, longchirurg aan het VUmc in Amsterdam, op dit moment wat minder te spreken over zijn vak en werkomgeving. Chirurgie op hoog niveau –zoals in een universitair ziekenhuis als de VUmc– is balanceren op het scherp van de snede, zo ervaart hij. De chirurg wordt op dit moment door collega’s behandeld als een dartboard.

Hoe is het mogelijk dat medisch specialisten rollend over straat gaan? Wij, oud-collega’s van dr. Paul, proberen vanuit onze professie, medisch specialisten, te zoeken naar een verklaring.

In alle geschreven en gesproken media vallen drie componenten het meest op. Allereerst wordt Rick Paul alom neergezet als een gerenommeerd longchirurg. Ten tweede wordt zijn melden van een calamiteit aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) beschouwd als oorzaak of minstens aanleiding van het conflict. Ten derde zou zijn karakter een rol spelen in het conflict. Op al deze drie punten geven wij commentaar.

Dr. Paul wordt in alle media omschreven als een gerenommeerd longchirurg. Dit predicaat krijgt hij van collegae, de vereniging voor longchirurgie, patiënten, familie van patiënten en van het management. Zo’n predicaat past bij een universitair longchirurg. Beter gezegd: patiënten mogen ervan uitgaan dat in een universitair ziekenhuis het neusje van de zalm aan de operatietafel staat.

Ook in een universitair ziekenhuis heb je naast de topspecialisten echter subtopspecialisten. Zij die subtop zijn, weten dat zij subtop zijn. Anders gezegd: kwaliteit bij de een, kan afgunst oproepen bij de ander.

Bedreigend

Vervolgens komt in alle media het „eigenzinnige optreden” van Paul aan de orde met betrekking tot het mededelen van een calamiteit aan de IGZ.

Eerst en vooral: iedere medisch specialist kan direct of indirect een –vermeende– calamiteit melden bij de inspectie. Waarom leidt de actie van Paul dan tot zo veel commotie? Omdat het ongebruikelijk is dat een medisch specialist een misstand op deze manier aanhangig maakt.

Een melding aan de inspectie door de raad van bestuur of door een patiënt is vervelend, maar een melding door een bevriende collega met wie je bijna dagelijks op de werkvloer staat, is voor veel collega-specialisten bedreigend. En daar zit het probleem: een misstand wordt aanhangig gemaakt, de boodschapper moet hangen.

We gaan ervan uit dat het mana­ge­ment op de hoogte was van de in de media genoemde stroeve samenwerking tussen longchirurgen, intensivisten en longartsen. Leiding en management hadden eerder kunnen en moeten ingrijpen. Terecht hebben twee leden van de raad van bestuur hierom ontslag genomen.

Nobel

Het derde punt. In de media wordt Paul enerzijds afgeschilderd als een topchirurg met het hart op de goede plaats. Aan de andere kant wordt een beeld geschetst van een solistische chirurg die ongevoelig is voor kritiek.

Een chirurg van niveau moet op spannende momenten belangrijke beslissingen nemen. Je dient slagvaardig en gedecideerd te zijn. Blijkbaar kun je op het ene moment geroemd worden om je slagvaardigheid en een dag later, na een melding aan de inspectie, als solist worden weggezet. Dat is niet fair.

Waarom schrijven wij dit? Wij waren collega’s van Rick Paul toen hij in het voormalige Zuiderzieken­huis in Rotterdam werkte. Dat was bepaald geen gereformeerd bolwerk. Ook daar was Paul echter christelijk, slagvaardig en nobel. Niemand stoorde zich in het Zuiderziekenhuis aan zijn christelijke inborst. Niemand voelde zich gegijzeld door zijn houding of werkwijze. Collega’s roemden zijn vaardig­heden en karakter.

Oplossing

Is er nog een weg terug? Dat is lastig. Er zijn stevige woorden gebruikt en pittige brieven geschreven. Het zou de (bijna geheel vernieuwde) raad van bestuur van het VUmc sieren als hij er alles aan doet een longchirurg van dit kaliber binnen boord te houden.

Medisch specialisten zijn pragmatisch. Dat vergemakkelijkt het vinden van een oplossing, mits ze goed worden begeleid door een wijze, kordate raad van bestuur.

Wat zou het mooi zijn als het VUmc een modus vindt om Paul binnenboord te houden. Laten zij voorkomen dat de goede naam van het ziekenhuis en de chirurgen verder besmeurd wordt.

De auteurs zijn respectievelijk anesthesioloog in Rotterdam en gynaecoloog-oncoloog in Rotterdam, Gent en Leuven. Beiden schreven dit artikel op persoonlijke titel.