De brief is ondertekend door dr. M. A. van den Berg, predikant van de hervormde Morgenstergemeente in Zoetermeer; de Nederlands gereformeerde emeritus predikant drs. H. de Jong uit Zeist; de „gereformeerd-evangelische” theoloog dr. E. van der Meer uit Malawi en de gereformeerd-vrijgemaakte emeritus predikant ds. W. Wierenga uit Midlaren.

De verhouding tussen kerk of gemeente en Israël staat vandaag „hoog op de agenda van veel christenen in Amerika en Europa”, stellen de opstellers vast. In het licht van de geschiedenis van het Joodse volk is dat enerzijds „begrijpelijk”, zo schrijven zij. Tegelijk heeft echter „bij velen de gedachte zich vastgezet dat de ellende die de Joden in de afgelopen 2000 jaar hebben ervaren voor een groot deel te wijten valt aan de kerk en aan de klassieke theologie, zowel die van de Oudheid en de Middeleeuwen als die van de Reformatie en daarna. Als reactie hierop heeft men de kerk der eeuwen zeer zwaar onder kritiek gesteld. Zij is beschuldigd van het in stand houden van een „vervangingstheologie”, waarin Gods beloften aan Israël ten onrechte aan de kerk worden gegeven. De kerk of de gemeente van Christus wordt dan ook aangewezen als hoofdschuldige in de traditie van antisemitisme en Jodenvervolging.”

Herijking

Al of niet gestimuleerd door „eindtijdverwachtingen” is er onder andere in de reformatorische en evangelische kerken van Nederland een „beweging ontstaan die streeft naar een fundamentele herijking van kerk en theologie, die men ”onopgeefbaar verbonden” wil doen zijn aan het volk, het land en de godsdienst van het Judaïsme van hedendaags Israël”, aldus de auteurs. Deze beweging ondergaat volgens hen veel invloed vanuit het „christenzionisme” in Noord-Amerika.

De Open Briefschrijvers maken „op grond van de Schrift” grondig bezwaar tegen „pogingen om het klassieke Christelijke geloof op die manier te verbinden met Israël en het Judaïsme. Wij willen ons niet in de eerste plaats mengen in het politieke debat over Israël en de Palestijnen, waarin de Christenzionisten niet aflaten hun standpunt te geven. Maar wij willen laten zien dat de Heilige Schrift geen grond geeft aan een Israëltheologie die het volk, het land en de religie van na-Bijbels Israël op die wijze relateert aan het heil van mensen en derhalve abnormale proporties geeft. (…) Wij zijn ervan overtuigd dat de aanhangers van deze Israëltheologie de Bijbel verkeerd lezen en dat dit desastreuze gevolgen heeft voor het belijden van de Kerk. Daarom spreken wij ons uit. We hebben ons aangesloten bij een aantal theologen, voornamelijk in de Anglosaksische wereld, die hun stem hebben verheven tegen het idee van een eenzijdig geprivilegeerde heilsstatus van Israël en voor de onpartijdigheid van het Evangelie.”

Tien stellingen

In tien stellingen brengen de opstellers vervolgens hun eigen overtuiging onder woorden. Stelling 2 luidt bijvoorbeeld: „Alle mensen, zowel Joden als niet-Joden, zijn zondaren en als zodanig vallen ze van nature onder de vloek van het oordeel van God. Omdat Gods norm volkomen gehoorzaamheid is en omdat allen zondaren zijn, kan niemand in eigen kracht vrede of eeuwig leven verwerven. Bovendien, buiten Christus om kan niemand van enige etnische groep een speciale gunst van God ontvangen. Buiten Christus om bestaat geen enkele belofte van een aards land of van een erfenis in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde aan enig mens, Jood of niet-Jood. Iets anders onderwijzen of impliceren is niets anders dan het Evangelie zelf compromitteren.”

In stelling 9 gaan de Open Briefschrijvers in op de zogenoemde landbelofte. „Het recht van welke etnische of godsdienstige groep dan ook op een bepaald gebied in het Midden-Oosten kan niet worden ontleend aan de Schrift. De speciale landbeloften aan Israël in het Oude Testament werden in feite vervuld onder Jozua. Het Nieuwe Testament spreekt duidelijk en profetisch over de vernietiging van de tweede tempel in AD 70. Geen enkele schrijver in het Nieuwe Testament voorziet een opnieuw bijeenkomen van etnisch Israël in het land, zoals de profeten van het Oude Testament hadden voorzien na de vernietiging van de eerste tempel in 586 vC. Bovendien worden de landbeloften van het Oude Testament al in het Oude Testament zelf en in het Nieuw Testament voortdurend en doelbewust uitgebreid om de universele heerschappij van de Messias te tonen. Hij regeert vanuit de hemel op de troon van David en Hij nodigt alle volken door het Evangelie van genade om deel te nemen aan zijn universele en eeuwige heerschappij.”

Finale fase

De huidige, seculiere Staat van Israël is niet een „authentieke of profetische verwachting van het Messiaanse Koninkrijk van Jezus Christus”, aldus de auteurs. „Ook moet men geen dag verwachten waarop het Koninkrijk van Christus een onderscheidenheid van de Joden zal demonstreren, hetzij als een volk, hetzij als een land of als een stelsel van ceremoniële instituten en praktijken. In plaats daarvan zal onze tijd eindigen met de komst van de finale en eeuwige fase van het Koninkrijk van Messias Jezus. Op dat moment zullen alle ogen, ook van hen die Hem hebben doorstoken, de Koning zien in zijn heerlijkheid. Elke knie zal buigen en elke tong zal verklaren dat Jezus Christus de Heere is, tot de eer van God de Vader. De koninkrijken van deze wereld zullen van het Koninkrijk van onze God worden en van zijn Christus, en Hij zal voor altijd regeren.”

In het licht van deze „grootse profetische verwachting” willen de Open Briefschrijvers „onze door het Christenzionisme beïnvloede reformatorische en evangelische broeders en zusters oproepen om terug te keren tot de kernboodschap van de Schrift, zoals die in de Reformatie is herontdekt. Wij en anderen worden zalig alleen, ‘sola’, door genade, alleen door de Schrift, alleen door het geloof, ja alleen door en in Jezus Christus. Buiten Christus om geestelijk gefascineerd zijn door fysiek Israël kan het ‘sola’ van de genade slechts ondermijnen. We zijn geroepen terug te keren naar de verkondiging van het vrije aanbod van de genade van het Evangelie aan alle volken, inclusief alle kinderen van Abraham. Daartoe behoren ook alle Joden en Palestijnen.”

Dr. Steven Paas, die tot 2007 voor de Gereformeerde Zendingsbond in Malawi werkte, liet recent het Engelstalige boek ”Christian Zionism Examined. A review of ideas on Israel, the Church and the Kingdom” het licht zien (Hamburg, 2012). „Apart dat een Nederlander een Engelstalig boekje uitgeeft bij een Duitse uitgever”, schrijft dr. Jos Strengholt op zijn weblog. „Zou er voor een boek over het christenzionisme echt geen Nederlandse uitgever zijn? Ik vrees dat het antwoord daarop duidelijk is. Met kritiek op het christenzionisme scoor je als uitgever niet goed in Nederland.”

Zelf heeft Strengholt het boekje van 135 pagina’s „met plezier gelezen; ik weet het, ik ben ernstig bevooroordeeld over dit thema, en mijn genoegen is vooral omdat ik in Steven Paas een gelijkgezinde ontmoet die zijn mond over dit pijnlijk thema open durft te doen. Pijnlijk, want Paas krijgt voor dit boekje ongetwijfeld weer termen naar het hoofd als vervangingstheoloog, of misschien wel antisemiet. Geheel ten onrechte.”