De nieuwe V & D-topman probeerde dinsdag diplomatiek te blijven. „Het zou flauw zijn om de bal bij het personeel te leggen.” Toch ligt die bal daar wel degelijk. In een ultieme poging om V & D weer gezond te maken ontslaat het bedrijf 2300 van de 14.000 werknemers, gaan er 12 tot 24 van de 70 warenhuizen dicht en dienen de CAO-lonen te worden bevroren, waarbij een eerder overeengekomen salarisstijging van 1,25 procent van tafel moet. Investeren is er ook even niet bij. Doel: een kostenbesparing van 50 miljoen euro op jaarbasis.

De reacties op het droeve nieuws zijn ernaar. Bij de te sluiten V & D-vestiging in Valkenswaard heeft het personeel weinig zin meer in het bekende ”Prijzencircus” dat komende weekeinde moet losbarsten. „Sommigen zaten echt te huilen toen de mededeling kwam. Dat vond ik heel erg om te zien”, zegt Shantal, verkoopster op de afdeling met sportartikelen. „Het ergste is om alle collega’s kwijt te raken”, verzucht een collega.

Kommer en kwel dus. Getalsmatig blijkt dat wel uit het verlies van 35 miljoen euro over het eerste halfjaar dat V & D dinsdag bekend moest maken. De warenhuisketen heeft wel vaker in de hoek gezeten waar de klappen vallen.

Begin jaren negentig wist de huidige Vendex KBB-topman Ed Hamming als V & D-baas een einde te maken aan tien magere jaren. De warenhuizen -die met het oprichtingsjaar 1887 over oude papieren beschikken- konden daarna een tijdlang meekomen, maar twee, drie jaar geleden kwam de klad er weer in. En nu wel heel fors.

Klanten komen tegenwoordig bij V & D voor de koffie en het gebak van La Place, kijken nog wat rond in de winkel, maar kopen vooral elders, zo betogen vriend en vijand. Volgens retaildeskundige Dave Janssen is er te weinig op de samenstelling van het assortiment gelet. „Het is voor een groot deel nog erg truttig wat er bij V & D in de winkel ligt.”

V & D-directeur Goeminne mocht dinsdag nog zo hoffelijk proberen te blijven, zijn bevindingen zijn ruim twee maanden na zijn aantreden niet mals. De sfeer in de winkels is beneden de maat, het assortiment -met name de mode- is niet bij de tijd en qua samenstelling onsamenhangend, het prijsbeleid klopt niet, binnen de organisatie heerst een „verstikkende cultuur” waarbij ondernemerschap en veranderingsbereidheid is „weggeëbt.” Van „passie, visie en leiderschap” is weinig te merken. Doormodderen kan niet, vindt de Belg. „Het is een weinig rooskleurig beeld, maar het is ook vijf na twaalf.”

Moet Vendex KBB-topman Hamming zich dit niet aantrekken? Hij is feitelijk al twee jaar bezig om orde op zaken te stellen bij V & D. De voorraden zijn afgebouwd, het assortiment zou eigentijdser worden, televisiereclames zijn geïntroduceerd, stijlgoeroe Jan des Bouvrie werd erbij gesleept om het uiterlijk van de winkels op te poetsen, enzovoort. „Allemaal nodig, maar onvoldoende”, serveerde Goeminne zijn baas dinsdag droogjes af. De omzet daalde in het tweede kwartaal met meer dan 7 procent.

Hamming wil weinig van de kritiek horen. Het economisch tij zit nu eenmaal tegen. Het consumentenvertrouwen belandde op een dieptepunt. „Alle alarmbellen zijn gaan rinkelen. Deze situatie vraagt om onorthodoxe maatregelen.” Hij zegt zich niet op zijn positie te hebben beraden. Verder dan „we hebben de kwaliteit van de V & D-organisatie onderschat” wil hij niet gaan.

Ondertussen beraadt Vendex KBB zich wél op de positie van zijn warenhuizen: V & D en de Bijenkorf. Beide formules zijn verliesgevend. Hamming verwacht ook niet dat er „op eigen kracht” ooit hoge rendementen kunnen worden behaald. Hij lonkte dinsdag uitdrukkelijk naar een sterke (Europese) partner. Of dat samenwerking betekent of zelfs het in de etalage zetten van twee van Nederlands bekendste winkelformules liet hij in het midden. „We sluiten niets uit.”

Aan Goeminne in ieder geval de schone taak om in korte tijd weer wat kleur op de V & D-wangen te toveren. Uniformere winkels wil hij. „Ik heb nu het idee dat ik zeventig formules moet aansturen.” Plannen om de sfeer weer terug te brengen in de winkels en het personeel klantgericht bezig te laten zijn, liggen op de tekentafel. Als het aan Goeminne ligt, is V & D een blijvertje. „Ruim 800 miljoen euro aan omzet gooi je toch niet zomaar weg?”