Volgens de krant dreigt na de verkiezingen een politiek vacuüm, doordat onduidelijk is wat er van de partijen wordt verwacht.

Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer werd het in maart eens over een wijziging van het eigen reglement van orde waarin de Kamer zelf volledig het heft in handen neemt. De regeringspartijen VVD en CDA zagen niets in de nieuwe opzet.

PvdA, PVV, SP, GroenLinks, D66 en de Partij voor de Dieren steunden de wijziging. De Kamer moet voortaan binnen een week na de installatie van de nieuwe parlementariërs debatteren over de verkiezingsuitslag. Hierna wijst de Kamer dan zo snel mogelijk een of meerdere (in)formateurs aan en geven die ook een opdracht mee. Tot nog toe was dat altijd de taak van het staatshoofd.

Behalve VVD en CDA stemden ook ChristenUnie en SGP in de Kamer tegen het voorstel. Fractievoorzitter Arie Slob van de ChristenUnie noemde de wijziging „onverstandig en ondoordacht. De antimonarchisten hebben elkaar gevonden in een slecht voorstel. De Kamer overschat zichzelf ernstig.”

Groot risico

Volgens staatsrechtgeleerde Douwe Jan Elzinga van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) neemt de Tweede Kamer een „groot risico” door het staatshoofd buitenspel te zetten. „Dit is een vrij zware ingreep op de regeringsvorming”, stelde hij in maart. „En het is vrij gemakkelijk om het reglement van de Kamer te omzeilen. Ik had zelf een terugvaloptie aangehouden om indien nodig toch het staatshoofd in te schakelen.”

In theorie kunnen partijen na de verkiezingen het hele debat over de aanstelling van een formateur links laten liggen. „Niemand kan een partij in de Kamer dwingen om mee te doen aan een debat, of om mee te stemmen over een besluit”, legt Elzinga uit. „Dus wat gebeurt er nu als de VVD of het CDA zeggen: sorry mensen, maar wij doen niet aan deze procedure mee? Wie gaat dan hoe de patstelling doorbreken?”