Vooruitblik: Breivik vrijwel zeker levenslang opgesloten
OSLO (ANP) – Anders Behring Breivik zal vrijwel zeker nooit meer zijn vrijheid herkrijgen, al zegt zijn advocaat, Geir Lippestad, dat de Noorse samenleving zich erop moet voorbereiden dat hij in de toekomst vrijkomt. De Noorse regering, het parlement en de koning hebben ervoor gezorgd dat de grootste massamoordenaar in de Noorse geschiedenis, met 77 doden op zijn kerfstok, nooit meer een stap in de vrije wereld zet.
Het Ila-complex in Baerum bij Oslo ligt te midden van grasland, bos, een golfbaan en een verkoelend meer. Dat is het thuis voor 124 gewone misdadigers, van wie velen het ‘hotel’ ooit verlaten. Zo niet bewoner 125: Anders Behring Breivik.
Of de rechter de 33-jarige Noor toerekeningsvatbaar verklaart of niet, maakt niet uit. De aangewezen psychiatrische kliniek voor dwangverpleging Dikemark en de Ila-strafinrichting hebben de handen ineengeslagen. Het ziekenhuis kan volgens een woordvoerder nooit de gewenste veiligheidsmaatregelen nemen om Breivik een thuis te bieden, als de rechter daarom vraagt. Speciale faciliteiten op het Ila-complex zijn inmiddels goedgekeurd als kliniek.
Een gevangenis binnen een gevangenis is wat de Noorse extremist nu en straks heeft. Dat Breiviks cellencomplex losgekoppeld is van de rest van de inrichting, past zowel binnen de gevangenisregels als binnen de Noorse wet van scheiding van ziekenhuis en cel.
Breivik is te gast in een uitgekleed appartement met woon-, slaap- en badkamer plus een fitnessruimte en een luchtplaats. Vindt de rechter hem gezond, ontmoet hij de komende jaren gewone gevangenbewaarders. Is de Noor officieel ontoerekeningsvatbaar, komen psychiaters en speciaal medisch personeel bij hem over de vloer voor de dwangverpleging.
De echte levenslange gevangenisstraf bestaat in Noorwegen niet meer. Daarom krijgt een toerekeningsvatbaar verklaarde Breivik maximaal 21 jaar. In het geval van psychiatrische dwangverpleging maakt de Noor iedere 3 jaar kans om alsnog gezond te worden verklaard.
Dat Breivik dan vrijkomt, lijkt uitgesloten. Als iemand ook na het dienen van een straf nog altijd een gevaar is voor de samenleving, mag hij achter slot en grendel blijven.
Bovendien keurde de Noorse koning op 22 juni een haastig doorgevoerde noodwet goed. „Een patiënt kan voor zijn eigen veiligheid opgesloten blijven in een behandelingsinstituut, zolang de politie meent dat er gevaar is dat iemand hem wil aanvallen voor wat hij heeft gedaan”, zo staat in de wet die de bijnaam Lex Breivik kreeg.
Vrijdag spreekt de rechter het vonnis uit.
