Beleggers weten doorgaans best wat incasseren is. De risico’s van het vak zijn bekend, al wennen ze nooit. Boekhoudkundige malversaties bij een aantal Ahold-dochters zorgden begin dit jaar voor behoorlijk wat consternatie. Begrijpelijk. Het volksaandeel viel van de troon, evenals jarenlang bejubelde topmensen zoals Cees van der Hoeven. „Hoe heeft dit allemaal kunnen gebeuren?” vroeg een aandeelhouder zich donderdag vertwijfeld af.

Maar alla! Vooruitkijken levert ongetwijfeld meer op dan treurig in een hoekje kruipen. En Ahold was er immers in geslaagd een nieuwe topman van formaat aan te trekken: Anders Moberg. Wie jarenlang een wereldconcern als Ikea op koers weet te houden, heeft wat in zijn mars, zo was de gedachte.

Totdat president-commissaris De Ruiter een overzicht op het scherm toverde met daarop de gemaakte financiële afspraken. „Ik durf die bedragen niet eens op te tellen”, aldus directeur P. de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). Maar het stond er echt. Moberg strijkt jaarlijks een salaris van 1,5 miljoen euro op. Doet hij het goed -die doelstellingen moeten nog precies worden geformuleerd- dan zit er een bonus van maximaal 2,5 keer dat jaarsalaris in het vat.

De eerste twee jaar is presteren -althans voor de inkomsten- niet eens noodzakelijk: 1,5 miljoen euro per jaar aan bonus is dan gegarandeerd. Verder heeft Moberg 1 miljoen opties bedongen, die hem winst opleveren als de koers boven 5,20 euro staat (huidige koers is 8,50 euro). Ten slotte krijgt de kersverse topman een aandelenpakket ter grootte van 250.000 stukken.

Ook over de ontslagvergoeding is al nagedacht: twee keer het jaarsalaris, vermeerderd met twee keer de gemiddelde bonus over de twee afgelopen jaren. Kassa dus. De Ahold-topman doet met dit pakket bepaald niet onder voor KPN-bestuursvoorzitter A. Scheepbouwer. Die beloofde het telecomconcern van de ondergang te redden, maar zorgde daarbij uitzonderlijk goed voor zichzelf. Zijn miljoenensalaris zorgde in 2001 voor veel commotie, onder aandeelhouders en onder personeelsleden van wie er velen bij de reorganisatie gedwongen de laan werden uitgestuurd.

Ook in Scheveningen waren de rapen donderdag gaar. Een dergelijk salarisstrookje was te veel voor de geplaagde beleggers. „Hoe kunt u dit verantwoorden?” wilde aandeelhouder „en consument bij Albert Heijn” mevrouw Genestet weten. „Hoezo een gegarandeerde bonus?” aldus VEB-directeur De Vries. „Moberg heeft nog niks gepresteerd. Voor Nederlandse begrippen is dit een buitensporig hoge beloning.” Een andere aandeelhouder: „Dat Moberg hier geen rode oortjes van krijgt.”

De Ruiter slaagde er niet in de beslissing van de raad van commissarissen afdoende te rechtvaardigen. „Ahold verkeert in een desperate positie. Wij hebben behoefte aan de beste man die we kunnen krijgen. En de beste is niet goedkoop.” Moberg was een van de tien kandidaten en vroeg volgens de president-commissaris veel meer dan hij nu krijgt. „De andere kandidaten zouden niet goedkoper zijn.”

Al zijn toelichtingen lokten echter nieuwe vragen uit. „U noemde vorig jaar Cees van der Hoeven ook de beste, en die moest nog maar vijf jaar aanblijven”, sneerde een belegger. „Jullie hebben wanbeleid goedgekeurd, betalen jullie dit salaris maar uit eigen portemonnee”, viel een ander hem bij. Opnieuw onderhandelen met Moberg, het agendapunt over de benoeming doorschuiven naar een volgende vergadering in oktober, zo bedisselde de zaal onder aanvoering van de VEB-directeur. „Ben ik niet van plan”, was het enige dat De Ruiter uiteindelijk nog kon uitbrengen. Hij liet de vergadering zelfs enige tijd schorsen om met zijn medecommissarissen te overleggen.

Een rechtstreekse vraag aan Moberg zelf had even later ook niet het gewenste effect. Heronderhandeling was geen optie. „Dan ben ik weg.” Uitstel van benoeming zou dezelfde ’sanctie’ tot gevolg hebben, zo dreigde de Zweed.

Dat de benoeming inclusief riante beloning van Moberg -en ook van een nieuwe financiële topman, de Fin H. Ryöppönen- alsnog doorging, was te danken aan de stichting die de preferente aandelen van Ahold beheert. Die had een volmacht -goed voor de helft van de stemmen- afgegeven aan de secretaris van de raad van commissarissen. Uiteindelijk stemde 97 procent van de aanwezige aandeelhouders voor de benoeming van Moberg. Opnieuw bleek dat de macht van met name de kleine, individuele belegger uiterst gering is. Ook de aanbevelingen -de inkt is nauwelijks droog- van de commissie-Tabaksblat over behoorlijk bedrijfsbestuur lijken niet te landen.

Dergelijke stappen doen het imago van Ahold -toch al geschonden- geen goed. Het concern zal daar hard aan moeten werken. Voor het grootgruttersconcern is dat spelen op onbekend terrein. In de succesjaren ging zoiets als vanzelf. Gezien de hoogte van de beloning moet Moberg een kanjer zijn. Zijn benoeming verdient echter geen schoonheidsprijs: „Dit was stemmen met het mes op de keel”, aldus een woordvoerster van de pensioenfondsen ABP en PGGM.