Olieman heeft woonhuis en boerenbedrijf aan de Kortenhoevendijk in Lexmond. „Een mooie stek”, vindt hij zelf. „Gekocht van een boer van 70 die geen opvolger had.” Het agrarische vak is hem met de paplepel ingegoten. „Mijn vader boerde ook. Hij doet nog steeds de tuin en helpt graag mee.”

Met de 34 hectare grond van Olieman in Lexmond is niets aan de hand. Die ligt veilig mooi te wezen. Des te meer heeft hij te stellen met de ruim 30 hectare die hij in gebruik heeft in het verderop gelegen Vianen. Die grond ligt strak langs de Lek. En dat is nu net het probleem. Want de Lek eist meer ruimte. Dus raakt Olieman grond kwijt. Wanneer? „Tussen nu en 2015. Dan moet het project ”Ruimte voor de Lek” afgerond zijn.”

Dat is nog ver weg. De 39-jarige boer schudt het hoofd. „Dit jaar nog begint de provincie met de onteigening van de grond. De brieven hierover zijn al binnen.” Omdat Olieman eigenaar is van een deel van het land in Vianen –de rest huurt hij– zit hij danig met het probleem in z’n maag. „Ergens anders grond kopen of pachten, is zo makkelijk niet.”

Met honderd melkkoeien en wat stuks jongvee kan Olieman „een aardige boterham” verdienen. Hij houdt dat graag zo. „Het gaat met ups en downs, maar gemiddeld genomen loopt het bedrijf goed.”

Kleiner worden, is dat een optie om grondverlies op te vangen? Olieman: „Ik heb in 2009 een nieuwe loopstal laten bouwen. Met geld van de bank. Dat heb ik natuurlijk niet gedaan om te gaan krimpen. De gulden regel in ons vak is: 1 hectare per twee melkkoeien, en als je het jongvee meetelt zelfs 1,75 hectare. Met alleen honderd melkkoeien zit ik dus al aan de 50 hectare. Zo veel grond heb ik achter m’n huis in Lexmond niet liggen.”

Zo langzamerhand kan Olieman er een boek over schrijven. „De discussie over meer ruimte voor de rivier speelt al sinds 2000. Aanleiding was het hoge water in 1995/1996. Als er niet wordt ingegrepen, lopen we het risico van nieuwe overstromingen. Dat wil niemand. Dat begrijp ik.”

De plannen met de rivier staan netjes op de website van de provincie. Daar heeft Olieman weinig aan –„ik heb geen internet”– maar hij kan ze inmiddels dromen. Ze beslaan een groot gebied met plaatsen als Houten, Nieuwegein, IJsselstein én Vianen. Een greep uit de werkzaamheden: het aanleggen van nevengeulen in de uiter­waarden en het verplaatsen en verbeteren van de bestaande dijken. Het grote doel: meer veiligheid in het gebied naast de rivier.

Olieman schat dat „zo’n twintig boeren” in zijn omgeving met de gevolgen te maken krijgen. Helemaal pessimistisch over de afloop is hij niet. „Ik ken een boer die inmiddels de onderhandelingen met de provincie heeft afgerond. Hij is vervroegd gestopt met boeren en heeft z’n land verkocht. Mogelijk is hij er financieel redelijk van afgekomen.”

De boer in kwestie reageert bevestigend, maar wil er verder niets over kwijt. „Mijn persoonlijk verhaal doet er niet zo veel toe. Kijkt u maar op de website van de provincie wat er allemaal staat te gebeuren.” Hoezo een gevoelige kwestie?

Hoe het verder ook gaat lopen, Olieman zal –opnieuw– naar de bank moeten. „Als je de grond zelf bezit, kun je een schappelijke prijs krijgen als er wordt onteigend. Maar als je huurt, is het een ander verhaal. Dan praat je over bedragen die vet onder de prijs liggen. Het verschil tussen pacht en eigendom is te groot. Maar ik móét die grond afstaan. Het is moeilijk om aan nieuwe pachtgrond te komen, laat staan grond te kopen. Als het al lukt, betekent het: geld lenen.”

Olieman is er helder over: „De kwestie raakt me diep, kost me veel tijd. De plannen zijn al een paar keer ver­anderd. Ik moet me er iedere keer in verdiepen. Het hele project voelt alsof ik m’n bedstro moet inleveren.”

Intussen wordt het grote publiek warm gemaakt voor het ambitieuze programma ”Ruimte voor de rivier”. Rijkswaterstaat en Het Utrechts Landschap organiseren deze zomer zelfs ”safarivaartochten” met het schip De blauwe bever. Deelnemers krijgen uitleg over projecten langs de Lek en de Nederrijn. Aan reclametaal geen gebrek. „Bent u toe aan een avontuur?” De eerste vaartocht is op 18 augustus.

Van oost naar west langs het water. Vandaag deel 10 in een serie.