Dat meldde NASA donderdag op basis van satellietwaarnemingen op woensdag. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie registreerde de gebeurtenis met de Aqua-satelliet die elke dag een paar keer over de Noordpool vliegt. De beginnende scheur was al ontdekt in 2001.

De Petermanngletsjer is de grootste van Groenland. De gletsjer is 300 kilometer lang, 20 kilometer breed, 1 kilometer hoog en is goed voor 6 procent van de totale Groenlandse ijskap.

Dat de gletsjer afkalft is een gewoon natuurlijk proces. Ook in 2010 brak een stuk af dat met 260 vierkante kilometer zelfs twee keer groter was dan Texel. Deze enorme ijsplaat was volgens de universiteit van Delaware de grootste sinds 1962. Zo bezien valt de grootte van het brok van woensdag nog mee.

Het lijkt er echter wel op dat de Petermanngletsjer steeds sneller afkalft. Uit metingen over de laatste 150 jaar blijkt dat het verlies aan ijs nu in een stroomversnelling terecht is gekomen. Sommige experts zeggen zelfs verrast te zijn door de mate waarin de gletsjer de afgelopen jaren is afgekalfd.

Eric Rignot van NASA noemt de gebeurtenis geen ramp, maar wel een teken aan de wand. Anderen, onder wie Andreas Muenchow van de universiteit van Delaware, spreken op de Britse omroep BBC van een „drama.” Muenchow: „We zien veranderingen die we hiervoor nog niet eerder hebben gezien.”

Toch zullen wetenschappers deze eenmalige gebeurtenis niet zomaar toeschrijven aan de klimaatverandering; ze kijken naar langjarige trends. Daaruit blijkt dat de gemiddelde temperatuur nergens zo snel stijgt als op Groenland: twee keer zo snel als elders in de wereld.

„We zien nergens zo’n sterk signaal voor de opwarming dan in Noord-Groenland”, aldus de Britse glacioloog Jonathan Bamber op BBC. De directeur van het Bristol Glaciology Centre noemt dat „zeker geen goed nieuws.”

Duitse wetenschappers maakten vorig jaar bekend dat de Arctische ijskap sinds 1972 nog niet zo klein is geweest. IJskappen zijn belangrijk bij de regeling van de temperatuur op aarde.

Volgens NASA zijn de ijsbergen die uit de Petermanngletsjer ontstaan de grootste op het noordelijke halfrond. De ijsbergen kunnen via de Baffinbaai bij het Canadese Newfoundland de Atlantische Oceaan bereiken. En kunnen daar een gevaar opleveren voor de scheepvaart.