Jan Zwart werd op 20 augustus 1877 in Zaandam geboren en groeide op in Rotterdam. Zijn orgelopleiding kreeg hij van H. van Eijk, G. B. van Krieken en Hendrik de Vries. Na organist geweest te zijn in Rotterdam en Capelle aan den IJssel, werd hij in 1898 benoemd als organist van de Hersteld Evangelisch-Lutherse Gemeente aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam, waar hij het drieklaviers orgel van Strümphler uit 1796 bespeelde. Later zou hij in De Kloof ook het kerkkoor gaan leiden, dat een aandeel had in de lutherse liturgie, waarmee hij de eerste Nederlandse cantor was.

Vanaf 1914 organiseerde Zwart wekelijks orgelconcerten in De Kloof, aanvankelijk alleen in de zomermaanden, na 1923 werd het aantal concerten echter uitgebreid. Zwart werd nationaal bekend doordat hij vanaf de jaren 20 orgelbespelingen voor de NCRV-radio gaf.

Zwart was een liefhebber van de Nederlandse orgelmuziek. Hij zette zich in om de oude muziek van Sweelinck, Speuy en Van Noordt meer bekendheid te geven, maar hij speelde ook het werk van zijn tijdgenoten Andriessen, De Vries en De Wolf.

Al in zijn Rotterdamse periode schreef Zwart, onder leiding van Hendrik de Vries, zijn eerste composities. In 1917 startte hij met de uitgave van de serie ”Nederlandse Orgelmuziek”. Zijn lijst van composities over psalmen, gezangen en geestelijke liederen is omvangrijk. Ook schreef hij enkele vrije orgelwerken. Daarnaast was hij actief als schrijver van artikelen over kerkzang, orgelbouw en orgelmuziek.

Jan Zwart maakte school met leerlingen als Feike Asma, Cor Kee en Willem Mudde. Ook zijn zes zonen –Dirk, Jan, Stoffel, Piet, Jaap en Willem Hendrik– waren allen in meer of mindere mate actief in de muziek. Kleinzonen die in de muziek actief zijn, zijn onder anderen Frits, Dirk, Jaap jr., Boudewijn, Jan Quintus en Everhard.

Klik hier voor het RD-interview met dr. Frits Zwart uit 2009 over de betekenis van zijn grootvader.

Klik hier voor een recensie van de Festivo-uitgave ”Jan Zwart – Orgelwerken”.