Aantal inwoners: 230.

Bestaat sinds: Orvelte is vermoedelijk tussen de elfde en de dertiende eeuw ontstaan. De eerste keer dat het dorp wordt vermeld, is in een akte uit 1362, waar een boer uit Orvelte in voorkomt. De naam Orvelte is een verbastering van het Drentse ”oer ’t veld” (over het veld).

Eerste indruk: Wie in de zomer naar Orvelte wil, komt met de auto niet verder dan de rand van het dorp. A4’tjes die bewoners hebben opgehangen en verkeersborden maken duidelijk dat bezoekers hun auto op een van de parkeerplaatsen buiten het dorp moeten parkeren. Het parkeergeld van 3 euro wordt gebruikt voor het onderhoud van de monumenten.

Met zijn ouderwetse boerderijen, nostalgische straatnaam­borden en kronkelende klinkerweggetjes ziet Orvelte eruit als een achtiende-eeuws dorp. Of als een openluchtmuseum.

Op een van de picknickbanken voor een schuur verschoont een moeder haar kind. „De pinkenstal”, leest een toerist hardop voor van een bord dat boven de deur hangt. „Daar stonden vroeger zeker alleen maar pinken.” Wellicht. Tegenwoordig in ieder geval niet meer. De stal is nu een winkeltje waar souvenirs en streekproducten te koop zijn.

Bezienswaardigheid: Het dorp is een aaneenschakeling van bezienswaardigheden. Zo is er een zuivelfabriek uit 1899 met een kaasmakerij, een vuurplaats, een glasblazerij en een smederij. Daarnaast worden er jaarlijks evenementen georganiseerd, zoals het schaapscheerdersfeest en de dag van het ploegpaard.

Uniek aan het dorp: Uit een kaart uit 1840 is op te maken dat er sinds die tijd in Orvelte bijna niets is veranderd, zegt Hilly Wassen. Ze is geboren in Orvelte en werkt als vrijwilliger in het toeristeninformatiepunt. „De burgemeester van Westerbork kwam er in de jaren zestig achter dat Orvelte qua straten en gebouwen nog in oude staat was”, aldus Wassen. „Toen is het idee ontstaan om de oude gebouwen in stand te houden en er allerlei activiteiten te organiseren.”

Zijn de bewoners trots op hun dorp?

„Zeker”, zegt Wassen. „Het is hier heel mooi. En je kunt in de omgeving ook schitterende wandelingen maken. Dat er tussen 1 april en 1 december zo veel toeristen rondlopen, hebben de meeste mensen gewoon geaccepteerd. En om zes uur zijn ze allemaal weer weg. Dan zijn we weer een gewoon dorp.”

Toekomstperspectief: Orvelte is een populaire bestemming voor een dagje uit. Dagelijks komen er talloze toeristen naar het Drentse dorp. Als openlucht­museum lijkt Orvelte dus wel toekomst te hebben. Voor Orvelte als dorp is de toekomst minder gewis. „Je ziet dat jonge mensen hier wegtrekken”, zegt Wassen. „Het lukt ook niet altijd om nieuwe bewoners te vinden voor een museale boerderij. Dat is jammer.”

Dit is de zesde aflevering in een serie over kleine plaatsen.