Snel, snel, snel. Dat woord viel herhaaldelijk in de vaste Kamercommissie van binnenlandse zaken, toen zij gisteren vergaderde over de positie van trouwambtenaren die vanwege hun geweten geen homohuwelijken willen sluiten. Een royale Kamermeerderheid wilde niets liever dan metéén een einde maken aan het fenomeen van de gewetensbezwaarde trouwambtenaar. CDA, ChristenUnie en SGP, die als enige fracties pleitten voor een serieuze behandeling van het doorwrochte advies van de Raad van State over dit onderwerp, kregen geen voet aan de grond. Zij voeren, aldus VVD-Kamerlid Hennis-Plasschaert, slechts een hopeloos „achterhoedegevecht.”

Des te verwonderlijker is het dat er in het overleg van gisteren van alles gebeurde behalve tempo maken. Vier redenen waarom een verbod op het in dienst nemen of houden van gewetensbezwaarde trouwambtenaren er op korte termijn niet komt.

1. Kabinet wil geen verbod.

Als het aan GroenLinks-Kamerlid Van Gent ligt, treft het kabinet meteen een regeling. Volgens haar kan dit in een zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur. Van Gent kreeg voor een dergelijk voorstel vorig jaar november al een Kamermeerderheid achter zich. En afgelopen nacht opnieuw.

De vorige keer steunde de VVD de motie niet vanwege CDA en SGP, waarmee de partij een (stilzwijgend) samenwerkingsverband had. Vannacht stemde de VVD wel voor een motie voor een verbod per 1 januari 2013.

De regering gaat de moties echter niet uitvoeren. In november vorig jaar besloot het kabinet tussentijds een advies te vragen van de Raad van State. Nu dit advies er ligt, wil het kabinet evenmin tot actie overgaan, omdat het onderwerp te gevoelig is om door een demissionair kabinet geregeld te worden, argumenteerde minister Spies van Binnenlandse Zaken gisteren. De route om het kabinet te dwingen een regeling te treffen, loopt dus dood.

Ook het voorstel van de PvdA om een brief te sturen naar alle gemeenten om onmiddellijk te stoppen met het benoemen van gewetensbezwaarde trouwambtenaren, wijst het kabinet af.

2. Verdeeldheid over route.

In de politiek gaat het niet zelden om de eer. Dat speelt in dit dossier ook een rol. In de achterliggende weken koos elke seculiere fractie haar eigen route om dit stukje gewetensvrijheid om zeep te helpen: het kabinet tot actie dwingen (GroenLinks), een eigen initiatiefwet indienen (D66), of het verbod op gewetensbewaarde trouwambtenaren inbrengen in een wetsvoorstel dat de rechtspositie van ambtenaren gelijk wil trekken met die van werknemers in het bedrijfsleven (PvdA en VVD). Geen enkele fractie had er zin in haar eigen route op te geven en zich bij die van de ‘concurrent’ aan te sluiten. Dat schiet dus niet op.

3. Stranding in Senaat dreigt.

Een manier om de kwestie snel te regelen, is het aannemen van een amendement dat de VVD heeft ingediend bij de initiatiefwet van het CDA en D66 die de rechtspositie van ambtenaren verandert in die van gewone werknemers. Kamerleden Hennis en Van der Burg kwamen dinsdag met dit amendement.

Ook deze route leidt echter absoluut niet tot tempo. CDA en D66 voelen er namelijk niets voor om een zo wezensvreemd element in hun initiatiefwet op te nemen. Voorlopig schorten zij de behandeling van deze wet dan ook op.

Bovendien wijzen zij erop dat áls de Tweede Kamer dit wetsvoorstel inclusief amendement aanneemt, er grote problemen zullen ontstaan in de Eerste Kamer. Daar leven, niet alleen bij de christelijke partijen maar ook bij bijvoorbeeld de VVD, sterke juridische bezwaren tegen een dergelijke, oneigenlijke werkwijze.

4. Initiatiefwet is zaak van de lange adem.

De D66-Kamerleden Schouw en Dijkstra hebben vandaag een conceptinitiatiefwetsvoorstel 
gepresenteerd. Dat is de helderste en voor de Kamer zekerste route naar een verbod op gewetensbezwaarde trouwambtenaren. Maar een snelle route is het niet! De totale parlementaire behandeling van een wetsvoorstel kan zomaar enkele jaren duren.