Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft ruim een kwart van de bewoners van sociale huurwoningen een te hoog inkomen. Zij verdienen meer dan 33.000 euro per jaar. Dat veroorzaakt ”scheefwonen”. Deze mensen wonen in huizen die zijn bedoeld voor de echte minima.

Dit is allemaal het gevolg van de Wet op de huurbescherming. Dat is een naoorlogse distributiemaatregel. De maatregel was toen nodig vanwege de woningnood. Om mensen te beschermen tegen dakloosheid is toen bepaald dat verhuurders een woning niet zomaar kunnen verhuren aan een andere huurder die bereid is meer huur te betalen.

Hierdoor is het voor woningcorporaties nog steeds onmogelijk om mensen met een bovenmodaal inkomen de huur op te zeggen of de huur te verhogen.

De Europese Commissie heeft Nederland hierover terecht op de vingers getikt. De overheid mag alleen sociale woningen subsidiëren voor mensen die op het sociale minimum leven. Alles wat daar bovenuit gaat, beschouwt de EU als concurrentievervalsing. Daarom moet er volgens Brussel zo snel mogelijk een einde komen aan de situatie dat mensen met een jaarinkomen van minimaal 33.000 euro wonen in een sociale huurwoning.

Ondertussen staan er talloze koopwoningen leeg. Die worden niet verkocht vanwege de huidige onzekerheid op de huizenmarkt. Het is niet mogelijk ze te verhuren. Want wie wil er nu een huis kopen als je eerst drie jaar moet procederen bij de rechter om de zittende huurder eruit te krijgen?

Ik kom regelmatig in Ierland. In dat land staan erg veel koopwoningen leeg. Een groot deel daarvan staat te huur. Dat kan gemakkelijk omdat er geen huurbescherming is. Als een koper zich aandient, moet de huurder eruit zodra zijn tijdelijke huurcontract is afgelopen.

Veel van die woningen worden per halfjaar verhuurd. Dat is geen probleem, want er staan genoeg woningen te huur in de vrije sector. Er zijn wel gemeentelijke sociale huurwoningen, maar die zijn gereserveerd voor werklozen en bijstandsgerechtigden.

De situatie in Ierland toont aan dat er een hele eenvoudige oplossing is voor het probleem van scheefwonen: schaf de huurbescherming af. Bij wijze van een geleidelijke overgang zou deze bescherming voorlopig kunnen blijven bestaan voor inkomens onder de 33.000 euro. Dan voldoen we aan de EU-norm. Vervolgens kan de inkomensgrens voor een sociale huurwoning langzaam worden verlaagd en ten slotte helemaal worden afgeschaft. Hierdoor komen weer sociale huurwoningen beschikbaar voor de echte minima.

Deze geleidelijke afschaffing van de huurbescherming zal een positieve impuls hebben op de Nederlandse woningmarkt. Die zit nu helemaal op slot vanwege de dalende huizenprijzen. Als er meer beweging komt in de huurmarkt, is te verwachten dat dat ook positieve effecten zal hebben op de koopmarkt.

De auteur is diaconaal schuldhulpverlener te Eindhoven.