Higgsdeeltje zo goed als zeker gevonden
GENÈVE – Natuurkundigen hebben er tientallen jaren over gedacht en naar gezocht. Nu hebben ze het „zeer waarschijnlijk” waargenomen: het Higgsdeeltje. Tijdens een bijeenkomst van het Europees Centrum voor Kernonderzoek (CERN) in Genève hebben internationale wetenschappers woensdag bekendgemaakt dat ze een onbekend elementair deeltje hebben gevonden.
Het is vrijwel zeker het langgezochte maar nooit eerder ontdekte Higgsboson. Het ontbrekende puzzelstukje in wat natuurkundigen het Standaardmodel noemen. Dat model beschrijft de fundamenten van onze werkelijkheid: hoe materie in elkaar zit.
„Het is een voorlopig resultaat, maar we denken dat het sterk en solide is”, zei natuurkundige Joe Incandela woensdag tijdens de bijeenkomst in Genève. Hij verwacht dat er binnen enkele maanden zekerheid is over de ontdekking.
Natuurkundigen hebben de afgelopen jaren deeltjes op elkaar laten botsen in de grote deeltjesversneller LHC bij Genève. Die experimenten moesten het Higgsboson onthullen. Dit ontbrekende puzzelstukje in de natuur verklaart hoe massa is ontstaan. In 1964 is het deeltje al omschreven, maar nooit eerder gevonden. Het Higgsboson zelf zal overigens nooit worden waargenomen, maar alleen
de deeltjes waarin het uiteenvalt, de zogeheten vervalkanalen.
„Het is een door nieuwsgierigheid gedreven onderzoek. We weten niet wat deze ontdekking voor de maatschappij kan betekenen. Mogelijk komt daar pas over vijftig jaar antwoord op”, aldus zegt natuurkundige Paul de Jong, lid van de Atlasgroep, een van de onderzoeksgroepen die aan het Higgsdeeltje werken.
De Jong wijst erop dat dit ook gold voor grote ontdekkingen die vorige eeuw werden gedaan op het terrein van de kwantummechanica. Pas later bleken die praktische toepassingen te hebben: de ontdekkingen vormden de basis voor de computertechnologie van vandaag.
De Jong volgde de persconferentie in Genève live vanuit de Australische stad Melbourne. „We gaan zo meteen aan de champagne”, zegt hij.
Vorig jaar werd al duidelijk dat er hele sterke aanwijzingen waren voor het bestaan van het deeltje. Sergio Bertolucci, hoofd onderzoek bij CERN, zei terugkijkend op dat moment: „We stelden toen dat we in 2012 een nieuw, Higgs-achtig deeltje zouden vinden,
of dat we gegevens in handen zouden krijgen op basis waarvan we het bestaan van het deeltje uit het Standaardmodel zouden moeten schrappen.” Bertolucci houdt nog de nodige slagen om de arm, maar vermoedt dat de waarnemingen van het nieuwe deeltje in de toekomst meer inzicht zullen verschaffen over Higgs en de bestaande theorieën daarover zullen bevestigen.
„We hebben hiermee een mijlpaal bereikt in ons begrip van de natuur”, stelde CERN-directeur Rolf Heuer tijdens de bijeenkomst. „De ontdekking van een Higgsachtig deeltje opent de weg naar meer gedetailleerd onderzoek naar dit boson. Dat zal meer duidelijk maken over de eigenschappen ervan. Mogelijk werpt deze ontdekking in de toekomst ook licht op andere mysteries in het heelal.”
Dr. Heino Falcke, hoogleraar astrofysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen, denkt dat de ontdekking van het Higgsdeeltje „niet direct consequenties heeft voor zijn werk.” Wel hoopt hij dat deze ontdekking helpt om in de toekomst een beter begrip te krijgen van massa en zwaartekracht in het heelal. „Het blijft lastig, hoe we die twee factoren met elkaar kunnen verbinden.”
Voor de Delftse emeritus hoogleraar natuurkunde, prof. dr. ir. A. van den Beukel, heeft de ontdekking van het Higgsboson, dat ook wel het ”goddeeltje” wordt genoemd, geen levensbeschouwelijke implicaties. „Daar geloof ik niets van. Het vormt de laatste bouwsteen van een theorie, maar het heeft wat mij betreft geen enkele implicatie daarbuiten.”
Lees ook:
CERN: aanwijzingen voor bestaan Higgsdeeltje steeds overtuigender
