Ziektekostenverzekering is al decennialang een heet hangijzer in de Verenigde Staten. President na president brak zich het hoofd over de kwestie. Pogingen om de Amerikaanse burger aan een verplichte dekking tegen medische uitgaven te helpen strandden steevast op de diepgewortelde angst tegen aantasting van de individuele vrijheid.

In 1965 lukte het president Johnson de zogenaamde Medicarewet door de Amerikaanse volksvertegenwoordiging te loodsen. Dat plan voorzag in toegang tot zorgverzekering voor 65-plussers, terminaal zieke patiënten en gehandicapten. De rest van de Amerikanen kon –geheel ter vrije keuze– zijn toevlucht nemen tot een private verzekering.

Miljoenen Amerikanen kozen ervoor –deels uit principe, deels noodgedwongen– zich niet te verzekeren. Dat leidde niet zel-
den tot schrijnende situaties, waarin mensen een medische behandeling niet konden beta-
len. met alle gevolgen van dien.

Al tijdens zijn campagne in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2008 beloofde Barack Obama dat hij het Amerikaanse zorgstelsel grondig op de schop zou nemen. En hij hield woord. In maart 2010 tekende de president de ”Patient Protection and Affordable Care Act”. Dat plan voorzag in verplichte ziektekostenverzekering voor elke Amerikaan en moest uiterlijk eind 2014 zijn uitgevoerd.

Maar liefst 26 staten vochten de zorgwet van Obama juridisch aan. De controverse rond de verplichte ziektekostenverzekering legde eens te meer de fundamentele ideologische kloof in Amerika bloot. De Democraten –met Obama aan kop– beogen met ”Obamacare” een breed sociaal vangnet te creëren en maatschappelijke lasten te verdelen. Met de uitspraak van gisteren is Obama’s belangrijkste binnenlandse project uit zijn eerste termijn vooralsnog gered.

De Republikeinen willen daar niets van weten. Zij pleiten traditioneel voor een terugtredende overheid die zich zo weinig mogelijk met de keuzes van individuele burgers bemoeit. Amerikanen van staatswege verplichten zich tegen ziektekosten te verzekeren is in hun ogen een regelrechte gruwel.

De uitspraak van het hooggerechtshof over de zorgwet van Obama zal de komende maanden vermoedelijk een aanzienlijk deel van de strijd om het Amerikaanse presidentschap bepalen. Niet voor niets verklaarde de gedoodverfde kandidaat van de Republikeinen, Mitt Romney, gisteren dat zijn eerste daad als president zal zijn om het omstreden plan te schrappen.

Of Romney die belofte waar kan maken, is intussen maar de vraag. In de peilingen blijft Obama hem tot nu toe nog altijd enkele procentpunten voor, zij het dat het verschil dusdanig klein is dat de uitslag van de stembusstrijd op 6 november nog alle kanten op kan.

Of het inlossen van de belofte van Romney goed is voor de bevolking, valt eveneens te bezien.