Dat blijkt uit onderzoek van orthopedagoge Jarymke Maljaars, die dinsdagmorgen aan de Universiteit Leiden promoveerde.

Volgens Maljaars communiceren kinderen met autisme en een verstandelijke beperking minder dan andere kinderen. Ze gebruiken communicatie slechts om duidelijk te maken wat ze wel of niet willen en niet zo zeer om interesses te delen. Sommige kinderen doen wel pogingen om te communiceren, maar slagen er niet in om duidelijk te maken wat ze willen overbrengen.

„Normaal gesproken leren 
kinderen eerst de betekenis van een woord, voordat ze het woord zelf gaan gebruiken. Kinderen met autisme en een verstandelijke beperking daarentegen begrijpen over het algemeen minder dan ze kunnen zeggen”, aldus de promovenda. Opvallend is volgens Maljaars dat de taalvaardigheden van kinderen met een verstandelijke beperking –maar zonder autisme– het normale ontwikkelings­patroon volgen.

Behalve met woordbegrip heeft een deel van de kinderen met autisme en een verstandelijke beperking moeite met 
de symbolische aspecten van taal en communicatie.

„Ze begrijpen bijvoorbeeld nog niet dat een woord of een afbeelding naar iets anders verwijst en kunnen daardoor niet op dezelfde manier communiceren als anderen”, aldus Maljaars.

Als ze bijvoorbeeld het woord ”tandenpoetsen” horen of een afbeelding van een tandenborstel zien, leggen ze nog niet de link met het voorwerp of de handeling waarnaar het symbool verwijst. Communicatie speelt zich voor hen vooral af op zintuiglijk niveau, of in het hier en nu van een concrete situatie.

Maljaars: „Op scholen en kinderdagverblijven worden er voor kinderen met autisme vaak pictogrammen gebruikt om de communicatie te verduidelijken. Maar mensen realiseren zich meestal niet dat een pictogram evenals een woord een symbolisch karakter heeft.”

Sommige laagfunctionerende kinderen met autisme zullen dus ook de verwijzende functie van een pictogram nog niet kunnen begrijpen.

Voor hen zijn volgens de Leidse promovenda andere strategieën nodig om een activiteit aan te kondigen, een volgorde van activiteiten aan te geven of een taak te uit te leggen.

Het onderzoek van Maljaars biedt aanknopingspunten voor diagnostiek en voor meer behandeling op maat.

„Veel bestaande behandelingen zijn erop gericht kinderen te stimuleren om zich te uiten. Omdat autistische kinderen met een verstandelijke beperking meer problemen hebben met het begrijpen van taal, is het minstens zo belangrijk om juist het taalbegrip te stimuleren”, legt de promovenda uit. „Het is belangrijk dat de begeleiding en de behandeling hierop worden aangepast.”