Volgens Cramer is het in het huidige tijdsgewricht bijna niet mogelijk om tot afspraken over duurzaamheid tussen landen te komen, omdat er te veel machtsconflicten zijn. De groei in Westerse landen is ten koste gegaan van het milieu, zegt zij. Toch is de oud-minister niet cynisch over ‘Rio’. „De top is meer dan een vergadering tussen landen”.

De conferentie is vrijdag (plaatselijke tijd) in de Braziliaanse stad Rio de Janeiro afgerond. De onderhandelingen hebben inhoudelijk weinig toegevoegd aan de ontwerpslotverklaring van dinsdag, die teleurstellend werd genoemd. De conferentie is er niet in geslaagd concrete doelstellingen te formuleren voor duurzaam gebruik van water en energie en voedselveiligheid. Er komt een werkgroep voor het formuleren van duurzame ontwikkelingsdoelen. Die moet in september 2013 rapporteren aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Er komt ook een werkgroep die gaat analyseren hoeveel geld voor duurzame ontwikkeling opzijgelegd moet worden. Het voorstel van enkele ontwikkelingslanden om daarvoor meteen een fonds ter waarde van 30 miljard dollar te creëren, haalde het niet.

Milieudefensie is teleurgesteld. De top heeft volgens de organisatie geen enkele concrete afspraak opgeleverd over het afschaffen van subsidies op fossiele brandstoffen. „Een aantal maatregelen die van levensbelang zijn voor het redden van de planeet, zijn onder invloed van het bedrijfsleven tandenloze compromissen geworden”, aldus Geert Ritsema van Milieudefensie.

„De lidstaten blijken ook niet bereid om bedrijven verantwoordelijk te houden voor de milieuschade en mensenrechtenschendingen die ze veroorzaken. Zelfs niet om hen te verplichten daarover te rapporteren”, aldus Ritsema.

Volgens staatssecretaris Joop Atsma (Milieu) heeft Nederland wel enkele belangrijke voorzetten gegeven, met name op de bijeenkomsten met bedrijven en kennisinstellingen, onder meer over biobrandstof. Ook gaat Nederland Rio en andere steden helpen met een betere infrastructuur voor fietsen.

Atsma’s collega Ben Knapen (Buitenlandse Zaken) noemde de resultaten van Rio „minder dan gehoopt maar meer dan verwacht”. „Zoiets gaat ook stap voor stap.” Er ligt volgens Knapen een ambitie „die we met z’n allen moeten waarmaken.”