Een groep van zo’n honderd Congolezen is op zijn uitnodiging in Brussel voor voorbereidende besprekingen over een nieuwe politieke orde in het Afrikaanse land.

Over enkele weken moet in het Zuid-Afrikaanse Sun City alsnog een „inter-Congolese dialoog” van start gaan. In oktober strandde een eerste poging tot dit vredesoverleg tussen de partijen die betrokken zijn bij de bloedige burgeroorlog in Congo.

België voelt zich nog steeds betrokken bij zijn oud-kolonie. Als EU-voorzitter tot 1 januari had de regering-Verhofstadt vrede in Centraal-Afrika hoog op haar prioriteitenlijstje staan. Michel zet die vredesinspanningen onverdroten voort. Zes maanden voorzitterschap zijn veel te kort om een conflict dat speelt sinds 1998 op te lossen.

Het is geen sinecure om de Congolese partijen tot elkaar te brengen. Na de val van dictator Mobutu nam rebellenleider Kabila het heft in handen, totdat een lijfwacht hem een jaar geleden door het hoofd schoot. Zijn zoon Joseph is sindsdien aan de macht.

De macht van Kabila junior is echter zeer betrekkelijk. Hij controleert minder dan de helft van het uitgestrekte Congo. Dat lukt hem alleen maar dankzij de (militaire) steun van Angola, Zimbabwe en Namibië, die daarvoor goed worden beloond.

Rwanda, Burundi en Uganda steunen op hun beurt in Congo diverse rebellenbewegingen in wisselende coalities. Ook zij hebben daardoor in delen van Congo grote belangen opgebouwd. In Kivu, in het oosten, wonen zo’n 50.000 Rwandezen. „Zij leven van de rijkdommen van Congo. Rwanda kan hen niet opvangen als zij moeten terugkeren naar hun land”, stelt Roger Mazanza, een Congolese journalist die in Brussel werkt voor onder meer het onafhankelijke Congolese persbureau APA.

Vanwege de complexe problemen voorziet hij moeilijke vredesbesprekingen. „De belangen zijn groot. Congo is het grootste land in Centraal-Afrika en het rijkst aan delfstoffen. Na Mobutu is Congo niet meer dominant. Maar een opnieuw sterk Congo is niet in het belang van de andere landen.”

Na een vooroverleg in het Brusselse Egmontpaleis maandag, praten vertegenwoordigers van Congolese oppositiepartijen en leden van de civiele maatschappij morgen en woensdag met elkaar om zo beter beslagen ten ijs te komen in Sun City. De oorlog voerende partijen hebben in december in Nigeria al vergaderd, maar zij zijn als „niet-actieve” waarnemers in Brussel wel van de partij.

De oppositiepartij UDPS en ook „de oppositie in het buitenland (lees: België)” zijn tot hun ongenoegen niet uitgenodigd. Minister Michel hanteerde een lijst van genodigden van oud-president Masire van Botswana. Die is aangesteld om de inter-Congolese dialoog te organiseren. België steekt, zo bezweert Michels woordvoerder, alleen maar de helpende hand toe.

De Belgen betalen ook de reis- en verblijfkosten van de Congolese delegatie, die met een Congolese chartermaatschappij (deels eigendom van Kabila junior) is aangevoerd via Luik. Sabena, dat sinds jaar en dag vloog tussen Brussel en Kinshasa, bestaat immers niet meer.