„De toekomst begint met de beslissingen van vandaag” kopt een grote muurschildering in de straten van Rio de Janeiro. Maar het ontwerp van het slotdocument met de titel ”The Future we Want”, is ronduit teleurstellend, zo zeggen verschillende zakelijke organisaties en niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). Onderhandelaars uit meer dan 190 landen verklaarden zich deze week akkoord met de tekst en sinds gisteren zijn de regeringsvertegenwoordigers er mee aan de slag.

Het uiteindelijke document schrapte fonds met een omvang van 30 miljard dollar (24 miljard euro) dat werd voorgesteld door een groep van ontwikkelingslanden (de G77) om de overgang naar een groene economie te financieren. Evenmin is er een concrete omschrijving van doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling (SDG’s), die na 2015 de zogenoemde Millennium Development Goals (MDG’s) moeten vervangen.

„De tekst is zeer teleurstellend. Er is geen visie, geen geld en geen engagement”, zegt Lasse Gustavsson, hoofd van de Rio+20 delegatie van milieuorganisatie WWF International. „Rio+20 moest gaan over het leven, over de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. Het moest gaan over bossen, rivieren, meren, oceanen, voedsel, water en de continuïteit van de energievoorziening. In plaats daarvan hebben twee jaar van voorbereidend werk geleid tot een lang document, dat tot bijna niets verplicht”, zo luidt zijn conclusie.

Ook Kiara Worth die in Rio de VN vertegenwoordigt voor een groep van kinderen en jongeren, noemt het document een grote teleurstelling. „Er is geen ambitie en weinig verwijzing naar de planetaire grenzen waarmee we geconfronteerd worden”, zegt Worth. „We moeten deze conferentie maar Rio–20 noemen, want we gaan duidelijk achteruit.”

Steven Wilson van de International Council for Science, een ngo die de wetenschappelijke instellingen en verenigingen vertegenwoordigt, verklaart: „We zullen wereldwijd een grote inspanning moeten leveren op het vlak van wetenschap en technologie om te voldoen aan de grootste uitdaging die de mensheid ooit heeft gezien.”

„We hebben een fundamenteel ondeugdelijk economisch systeem. Wij van het maatschappelijke middenveld hadden gehoopt dat regeringen deze realiteit zouden erkennen, maar dan doen ze niet”, zegt Jeffery Huffines van Civicus, een alliantie voor burgerparticipatie gevestigd in Johannesburg, Zuid-Afrika.

De Nederlandse organisatie Milieudefensie en koepelorganisatie Friends of the Earth International stellen dat de duurzaamheidstop „volledig is vastgelopen in een grindbak van gevestigde bedrijfsbelangen.” Het internationale bedrijfsleven heeft er volgens de organisaties middels een sterk georganiseerde lobby binnen de VN voor gezorgd dat mondiale duurzaamheid onbereikbaar wordt. „Het grootste huis van de democratie moet het belang van volkeren en de wereld centraal stellen en niet de oren laten hangen naar de commerciële belangen van de industrie en banksector”, aldus campagneleider Geert Ritsema van Milieudefensie.

De concept-eindtekst is volgens Milieudefensie een tandenloos compromis. Problemen op het gebied van klimaat, voedsel- en watertekorten, landbouw, sociale gelijkheid en economie worden op geen enkele wijze het hoofd geboden. Er zijn geen toezeggingen gedaan over de afschaffing van subsidies op fossiele brandstoffen, belasting op financiële transacties en over het omzeilen van belastingen door multinationals.