Met andere ogen
Ergens uit de hoogte klinkt een stem. „Kom, we gaan!” Iemand pakt onverwacht je hand. Je kleine voeten zetten zes enorme stappen, terwijl de volwassene naast je er twee doet. Door de vaart verlies je de speen die je in je knuist had. Je wil hem nog pakken, maar aan je andere arm word je al lopend een stukje van de grond getild. „Gaat mama’s grote vent gezellig mee naar oma?” Je laat je meevoeren. Je gedachten eerst nog bij de speen, dan bij de pijn in je arm. Dan barst je in tranen uit. Boven je klinkt een stem: „Nou, niet zo zeuren, joh. Kom op!” Je slikt en slikt, een traan rolt langs je wang. Dan slaat de schrik je om het hart. Op ooghoogte nadert een verschrikkelijk enge hond. Je brult het uit van panische angst als je hem ziet rukken aan zijn riem, terwijl hij 2 meter verderop voorbij hijgt. „Hij doet niks hoor!”
Dit waren zomaar een paar seconden uit het leven van een peuter. Een fragment uit ons eigen leven, korter of langer geleden. Wie zich inleeft in een kind, ziet de wereld met andere ogen. Bekijk hem eens vanuit het perspectief van een 4-jarige die voor het eerst naar school gaat, waar mama niet meer op afroep beschikbaar is. Of vanuit dat van een 6-jarig kind dat een tekst moet opzeggen in de kerk, met al die honderden starende ogen op hem gericht. Of door de ogen van een 11-jarig kind dat wekenlang te horen kreeg dat de Cito-toets verschrikkelijk belangrijk is, voor later. Je zou er de bibbers van krijgen.
Het was mijn ruim 60-jarige collega Gerrit die enkele jaren geleden mijn ogen opende voor het kind achter de cijfers. Ik had voor tientallen dingen oog. Kende de hoofdlijnen van de psychologie. Verkondigde met overtuiging wat er nodig was voor goed onderwijs. Maar het kind zelf, dat zag ik niet zoals het werkelijk was.
Gerrit signaleerde dit met liefde en nam me bij de hand. Hij liet me de wereld zien door de ogen van een kind. Dit kostte hem geduld en tijd. Veel tijd. Maar ik ging zien zoals hij zag. Zoals kinderen zien, zoals ze zijn. Daardoor vervagen opbrengstgrafieken en rekencijfers. Je kijkt door onrustig gedrag heen; gaat signaleren, herkennen en begrijpen. Het verandert je beoordeling, je houding en reactie.
Ga er maar eens rustig voor zitten en leef je in. Niets zal ooit meer hetzelfde zijn. Tot ziens.
