”We zijn niet weggestopt in een boerenschuur.” Anco (36) steekt zijn tevredenheid over de groepsaccommodatie Aan de Hand niet onder stoelen of banken. In de ruime woonkamer van het recreatiecentrum in het gehucht Brijdorpe op Schouwen-Duiveland zitten de deelnemers aan de vakantieweek deze dinsdagmiddag aan de koffie en thee. De meesten hebben plaatsgenomen in een grote kring. Eén vrouw zit op een bank in de hoek te handwerken. Sommigen hebben zich even teruggetrokken op hun kamer.

De 21 vakantiegangers en 4 begeleiders –in leeftijd variërend van 20 tot 70 jaar– hebben net een bezoek aan Veere achter de rug. Ze genieten nog na van de wandeling door de stad en de boottocht over het Veerse Meer. Op het programma staan deze week ook de markt in Renesse en een trip naar Middelburg en Burgh-Haamstede. „Ik ben in Middelburg geboren”, zegt Ineke Venhuizen (66), die inmiddels al jaren in Kampen woont. „Ik ben benieuwd of ik nog iets herken van vroeger.”

Anco kreeg van zijn ambulante woonbegeleider van Eleos een folder over de begeleide groepsvakanties die de ggz-instelling en Beter-uit Reizen dit jaar voor het eerst aanbieden. De keus tussen Griekenland en Zeeland was voor hem snel gemaakt. „Rhodos interesseert mij niet. Ik blijf liever wat dichter bij huis. Het is hier mooi. Vanmiddag heb ik met een andere jongen de kerktoren in Veere beklommen. We hadden een prachtig uitzicht.”

Toen hij maandag door de organisatie met een busje bij huis werd opgehaald, was hij licht gespannen, erkent Anco. Eenmaal in Zeeland voelde hij zich echter al snel op zijn gemak. „We hebben een normaal programma, niet overvol. Continu op stap gaan hoeft voor mij niet. Er wordt ook niet van ons verwacht dat we 50 of 100 kilometer gaan fietsen. Ik vind het prettig dat er begeleiding is, mensen die iets weten van psychiatrische aandoeningen. Ze behandelen ons goed. We hoeven zelfs geen corvee te doen. Dat is wel luxe, vind je niet?”

Veel prikkels

Een van de begeleiders is Anne Siersema (23). Zij staat deze middag samen met een andere vrijwilliger in de keuken om de avondmaaltijd te bereiden: aardappels, groentemix, schnitzel. De sph-student loopt stage in de beschermende woonvorm van Eleos in Assen en kreeg de gelegenheid mee te gaan naar Zeeland.

De stemming in de gemêleerde groep is anders dan die in de beschermende woonvorm, merkt Siersema. „De sfeer is gemoedelijk. Mensen zijn echt in vakantiestemming. Ze willen graag iets leuks beleven. Vanmiddag zaten we op een terrasje in Veere. Dat was echt genieten. De moeilijke dingen waarmee de deelnemers te maken hebben staan deze week wat meer op de achtergrond. Maar als er iets lastig of onduidelijk is, kunnen ze ons altijd aanspreken.”

Voor Gert-Jan Budding (33) is het een prettig idee dat er altijd een begeleider in de buurt is. Hij verblijft in de beschermende woonvorm van Eleos (Transitus) in Gouda. „Ik heb vier jaar zelfstandig gewoond, maar dat ging niet goed. Vanwege mijn psychische problemen stuit ik in het dagelijks leven op allerlei lastige zaken. Ik ben ook een tijdje werkloos geweest. Nu werk ik op een kantoor in Capelle aan den IJssel, voor Curadomi.”

Een paar weken geleden ging Budding met zijn medebewoners van Transitus op vakantie naar de Veluwe. Tijdens de week in Zeeland –„dit is voor mij een extraatje”– ontmoet hij andere reisgenoten. „Dat was wel spannend. Zou het klikken, bijvoorbeeld met de persoon bij wie ik op de kamer zou komen?”

De eerste dag kwamen er „veel prikkels” op Budding af. Dat gaf hem de nodige spanning. Inmiddels heeft hij z’n draai gevonden. „De week was vooraf niet helemaal ingevuld. Dat vond ik lastig. Het zou mij meer houvast geven als ik precies wist wat we zouden gaan doen. Ik vind het prettig dat ik nu het programma weet. Ik kijk uit naar het bezoek aan Middelburg. Dat lijkt me een mooie stad.”

Zorg op maat

Voor Suzanne (37) uit Kapelle-Biezelinge is het „jaren geleden” dat ze op vakantie is geweest. „Ik heb wel eens bij vrienden gelogeerd. Met een gewone reis kan ik niet mee. Vanwege mijn psychische en lichamelijke klachten heb ik zorg op maat nodig. Dit is een uitkomst voor mij. Ik moest er wel voor zorgen dat ik genoeg medicijnen bij me heb.”

Het spreekt Suzanne aan dat de groep bestaat uit mensen van allerlei leeftijden. „Het is gezellig om met z’n allen iets te doen.” Dat de bestemming voor haar dicht bij huis ligt, neemt Suzanne voor lief. „Ik had graag naar het buitenland gewild, maar mag niet vliegen. Dus ik had geen keus. Ik hoop dat er volgend jaar zo’n vakantie net over de grens wordt georganiseerd, in België of Luxemburg bijvoorbeeld. Dan ga ik graag weer mee.”

Eleos begeleidt groepsreizen voor cliënten ggz

Vakantiereizen voor christenen met psychiatrische of psychosociale problemen. De gereformeerde ggz-instelling Eleos en de christelijke organisatie Beter-uit Reizen bieden ze dit jaar voor het eerst aan. Initiatiefnemer is Karen van Dalfsen, senior begeleider in de beschermende woonvorm van Eleos in Kampen. Tijdens haar hbo-opleiding management in de zorg kreeg ze de opdracht om een nieuw product te realiseren. „Ik heb eerder reizen begeleid voor ggz-cliënten en vroeg me af of er belangstelling voor zou zijn om deze specifiek in christelijke kring aan te bieden. Eleos had bijvoorbeeld wel vakantieweken voor mensen in de beschermende woonvormen, maar voor andere cliënten was er niets.”

Marktonderzoek wees uit dat er belangstelling was voor het concept dat Van Dalfsen voor ogen stond. In samenwerking met haar werkgever en Beter-uit Reizen organiseerde ze een reis met een binnenlandse (Zeeland) en een reis met een buitenlandse bestemming (Rhodos). Deelname beperkt zich niet tot cliënten van de gereformeerde ggz-instelling, maar staat open voor iedereen uit de doelgroep. „Voorwaarde is wel dat mensen niet in een crisis of in een zware behandeling zitten. Ook moeten ze in een groep kunnen functioneren”, aldus Van Dalfsen.

Het gaat onder anderen om mensen die lijden aan depressiviteit, schizofrenie, een persoonlijkheidsstoornis of een psychische kwetsbaarheid zonder specifieke diagnose. „Zij vallen bij gewone groepsreizen vaak buiten de boot omdat ze net iets meer begeleiding nodig hebben. Of ze voelen zich een buitenbeentje doordat ze niet aan alle activiteiten kunnen deelnemen. Vaak hebben ze namelijk minder energie dan de rest van de groep. Onze reizen hebben een niet al te vol programma, met voldoende rustmomenten. Elke dag is er één activiteit. Daarnaast kunnen mensen eventueel onder begeleiding iets extra’s doen.”

De zevendaagse reis naar Rhodos, afgelopen maand, was met achttien deelnemers volgeboekt. Van Dalfsen: „Sommigen waren tien jaar niet op vakantie geweest. Ik vind het heel dapper dat ze zich hebben aangemeld.” De reis, waarbij de deelnemers in een hotel op het Griekse eiland verbleven, verliep volgens Van Dalfsen vlekkeloos. „Er was altijd een van de drie begeleiders zichtbaar aanwezig. We voerden geen therapeutische gesprekken, maar als mensen behoefte hadden om hun hart te luchten of iets te bespreken wat ze lastig vonden, was er iemand beschikbaar. Daardoor voorkom je dat ze dingen opkroppen waardoor uiteindelijk de bom barst.”

Het mooiste van de vakantieweek waren voor Van Dalfsen „de saamhorigheid in de groep en de onderlinge acceptatie.” Deze week is ze ook in Zeeland aanwezig, waar een groep van 21 mensen uit de doelgroep vakantie houdt. „Het is met vijf dagen een iets kortere reis dan die naar Rhodos. De locatie, een groepsaccommodatie, is wat beschermder dan een hotel. Een mooie mogelijkheid voor mensen om zo’n vakantie eens uit te proberen.”

Hoogtepunten op Rhodos

Dolfijnen zien zwemmen naast de boot, een jeepsafari en een ontmoeting met leden van een kleine evangelische kerk op Rhodos. Voor Femmie van Dijk (24) uit Kampen kende de recente vakantiereis van Eleos en Beter-uit Reizen naar Griekenland diverse hoogtepunten.

Van Dijk is sinds enkele jaren in behandeling bij Eleos vanwege sociale problemen. Ze woont zelfstandig, doet vrijwilligerswerk in een peuterspeelzaal en krijgt ambulante woonbegeleiding van de gereformeerde ggz-instelling. De afgelopen jaren ging ze diverse keren met een ongehuwde nicht op vakantie. Dit jaar attendeerde haar woonbegeleider Van Dijk op de groepsreis naar Rhodos. „Ik zit in een proces waarin ik toegroei naar meer zelfstandigheid. Het deelnemen aan deze reis paste daar goed in. Vooraf vond ik het spannend. Ik kende de andere deelnemers en de begeleiders niet, en was bang dat ze me niet zouden mogen. Dat viel gelukkig heel erg mee.”

Het christelijke karakter van de groepsreis had voor Van Dijk meerwaarde. „Ik ben vaak erg gericht op mijn problemen. In de avondsluitingen en in de dienst op zondag kwam steeds duidelijk naar voren: Vertrouw op God. Deze week heeft me dichter bij Hem gebracht.” Ook de onderlinge contacten waardeerde Van Dijk positief. „We waren open tegenover elkaar. Je deelt bepaalde problemen, maar ook het geloof. Als je met elkaar in gesprek raakt, gaat het soms echt ergens over. Maar het was ook gewoon gezellig. Dat vond ik positief. Het was goed voor mij dat ik deze stap heb gezet. Ik zou volgend jaar best weer mee willen. Maar het zou ook goed voor me zijn om een keer met een gewone reis mee te gaan.”