Moreno Ocampo na 9 jaar hoofdaanklager af
DEN HAAG (ANP) – Luis Moreno Ocampo (60) stapt vrijdag op als hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC). De Argentijn bekleedde de hoge internationale functie als eerste: hij legde op 16 juni 2003 de eed af in het Haagse Vredespaleis, met als onverwachte gast prinses Máxima. Volgens het Statuut van Rome, het ICC-oprichtingsverdrag, is hij na zijn ambtstermijn van 9 jaar niet herkiesbaar. Zijn huidige plaatsvervangster, Fatou Bensouda uit Gambia, volgt hem op bij het eerste permanente internationale hof voor oorlogsmisdaden, genocide en misdaden tegen de mensheid.
Over het succes van Moreno’s ambtstermijn zijn de meningen verdeeld. Critici wijzen erop dat het Strafhof bijna 10 jaar na de oprichting, nog geen enkele oorlogsmisdadiger een straf heeft opgelegd. Deze week worden zittingen gehouden om een gepaste straf voor Thomas Lubanga uit de Democratische Republiek Congo te bespreken.
Moreno wijst erop dat de afgelopen 9 jaar veel is veranderd. Hij ging in 2003 met een handvol medewerkers aan slag in de voor de rest vrijwel lege witte kantoortoren naast de A12, bij de grens tussen Den Haag en Voorburg. Het gebouw barst inmiddels uit zijn voegen en Bensouda heeft op maandag 18 juni, haar eerste volledige werkdag in haar nieuwe functie, een voormalig staatshoofd voor zich in het beklaagdenbankje, ex-president Laurent Gbagbo van Ivoorkust.
Na het aantreden van Moreno moest het Bureau van de Hoofdaanklager (OTP) nog worden opgebouwd. Mensenrechtenorganisaties en andere waarnemers wachtten gespannen op de eerste zaak.
Moreno koos ervoor niet uit eigen beweging onderzoek te doen, zoals later in Kenia, maar te wachten op een doorverwijzing door een land. „Dat geeft aan dat staten me steunen!”
In januari 2004 was het zover: president Museveni van Uganda vroeg het ICC misdaden in het noorden van het Afrikaanse land te onderzoeken. Daar hield het Verzetsleger van de Heer (LRA) al jaren gruwelijk huis onder de burgerbevolking. In 2005 vaardigde het ICC zijn eerste arrestatiebevelen uit, tegen LRA-leider Joseph Kony en enkele medestanders.
Kony is jaren later nog steeds voortvluchtig. Moreno toonde zich dan ook verheugd over de video Kony 2012, die dit jaar de zaak weer onder de aandacht bracht van miljoenen mensen wereldwijd.
Na Uganda volgden onderzoeken in andere Afrikaanse landen. Op 16 maart 2006 kwam Lubanga als eerste verdachte in handen van het ICC; zijn proces begon op 26 januari 2009.
Lubanga werd beschouwd als „kleine vis”. Met Gbagbo kreeg Moreno in het laatste jaar van zijn ambtstermijn alsnog een politiek leider te pakken.