Tegenwoordig is oud worden ook een probleem. Het feit dat steeds meer mensen een hogere leeftijd bereiken, dreigt voor de samenleving in financieel opzicht een ondraaglijke last te worden. Inmiddels is een reeks van rapporten en beleidsnotities verschenen met voorstellen voor de oplossing van het vraagstuk van de vergrijzing.

De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) heeft gisteren een nieuw rapport aan de lange rij toegevoegd. Daarin wordt gesteld dat burgers al vroeg in hun leven voorzorgsmaatregelen moeten gaan treffen voor hun oude dag. Alleen dan zou kunnen worden gewaarborgd dat er in de 
toekomst goede zorg is voor niet-
vitale ouderen. Concreet betekent 
dit: vroegtijdig nadenken over de vraag welke zorg men wil als thuis­blijven moeilijk wordt; daarvoor plannen maken en vooral geld apart zetten, zodat er een appeltje voor de dorst is.

Om verschillende redenen is het bepaald niet verkeerd als mensen in de kracht van hun leven nadenken over de ouderdom. In de eerste plaats: iedereen weet dat elk mens ouder wordt en het leven eindig is. Het is van grote betekenis daar geregeld bij stil te staan. Wie stilstaat bij de oude dag, wordt –als het goed is– ook gedwongen na te denken over de jongste dag.

Tweede is dat deze bezinning mensen er ook bij bepaalt dat het leven meer moet zijn dan alleen maar genieten. Met de ouderdom komen doorgaans ook de gebreken. Het is niet verkeerd als mensen zich daar al op jonge leeftijd op voorbereiden. De vraag ”als dat gebeurt, wat dan?”, mag niet gemakzuchtig worden weggeschoven met het argument: Wie dan leeft, wie dan zorgt.

Dat laatste gebeurt vaak, omdat er veel sociale voorzieningen zijn. Mensen denken al snel: Als ik oud ben, zorgt de maatschappij wel voor me. Natuurlijk moet er een sociaal vangnet zijn, maar dat mag geen ongegronde onbezorgdheid in de hand werken.

Het ouderenbeleid tendeert steeds meer in de richting van maximale zelfzorg, die in schrijnende situaties wordt aangevuld uit de overheidskas. Iedereen beseft ook dat de huidige zorg in de toekomst onbetaalbaar wordt. In die zin is het advies van de RVZ begrijpelijk. Tegelijk moet worden bedacht dat er ouderen zijn en zullen zijn die het zelf niet redden. Het is goed dat daar van overheidswege oog voor is. Maar minstens zo belangrijk is dat er binnen kerken oog en aandacht voor is. De ouderenzorg zal in de toekomst veel van christelijke gemeenten gaan vragen. Dat wordt lang niet altijd voldoende beseft.

De zak voor de diaconie zal in de toekomst ruimer bedacht moeten worden. Nu wordt nogal eens gezegd dat diaconaat in de eigen gemeente nauwelijks noodzakelijk is. Dat is op zich al een misvatting, zo weten veel ambtsdragers. Maar de behoefte aan diaconale steun zal alleen maar toenemen.

Dat vraagt een omslag in het denken van veel kerkleden.