De uitslag van de eerste presidentsverkiezing in Egypte sinds de val van Mubarak heeft veel Egyptenaren verrast. Linksen en liberalen haalden een goede score, maar verloren hun kandidaat. Ze staan nu voor de bittere keuze tussen een kandidaat van de moslimbroederschap en een overlever van het regime-Mubarak.

„De Egyptenaren zijn extatisch over de eerste echt vrije presidentsverkiezing”, zegt politiek analist Mohammed Seif al-Dawla. „De resultaten, die de kiezer de keuze laten tussen de kandidaat van de moslimbroederschap en een ambtenaar uit het tijdperk-Mubarak, hebben iedereen echter verrast.”

Maandag kondigde de Egyptische verkiezingscommissie officieel aan dat Morsi, de kandidaat van de moslimbroederschap, het in de volgende ronde op 16 en 17 juni zal opnemen tegen Shafiq. Uit de tellingen bleek dat Morsi in de eerste ronde net geen 25 procent van de stemmen heeft gehaald. Shafiq kwam op 23,66 procent van de stemmen.

De linkse kandidaat Hamdeen Sabahi haalde verrassend een derde plaats met 20,72 procent, maar valt uit de race. Opvallend was ook dat de gematigde islamist Abdel-Moneim Abul Fotuh en Amr Mussa, de twee gedoodverfde winnaars volgens de opiniepeilingen, pas op de vierde en de vijfde plaats kwamen.

Promoten

„Ondanks de late start van Morsi’s campagne en recente ontwikkelingen die de populariteit van de broederschap geen goed doen, heeft de groep opnieuw bewezen goed te zijn in het promoten van kandidaten op korte termijn”, zegt de linkse politieke analist Abdel-Halim Kandil.

Toch is de uitslag geen grootse overwinning voor de broederschap. Kandil wijst erop dat tijdens de parlementsverkiezingen 
16 miljoen Egyptenaren op kandidaten van de broederschap hadden gestemd. Afgelopen weekeind verkozen maar 5,7 miljoen kiezers de presidentskandidaat van de broederschap. „Dat lijkt erop te wijzen dat de broederschap wordt afgerekend op recente politieke misstappen.”

De broederschap krijgt onder meer veel kritiek omdat ze een slechte beurt zou maken in het parlement, waar ze vijf maanden geleden bijna de helft van de zetels won. Ook wordt het haar kwalijk genomen dat er nog geen grondwettelijke vergadering is.

De aanhangers van de broederschap zijn hoe dan ook blij met de overwinning van Morsi. „De broederschap doet niet mee aan de presidentsverkiezing om het politieke leven in Egypte te monopoliseren”, zegt de 35-jarige advocaat Sameh Ridda. „Ze doen mee om hun programma van nationale heropleving te realiseren en de doelstellingen van de revolutie te halen door sociale rechtvaardigheid, nationale waardigheid en economische activiteit te garanderen.”

Volgens Ridda kan de tandem van president en een sterke parlementaire aanwezigheid „de realisatie van het programma mogelijk maken zonder alle politieke geworstel dat de besluitvorming normaal hindert.”

Shafiq

De grootste verrassing tijdens de verkiezingen was misschien wel de verkiezing van Shafiq, lang de minister van Civiele Luchtvaart onder Mubarak en eerste minister tijdens de demonstraties op het Tahrirplein.

„Ondanks zijn associaties met het regime-Mubarak hebben veel Egyptenaren voor Shafiq gekozen omdat hij vrij open over zijn politieke doelstellingen sprak en geen opportunistische allianties sloot met politieke rivalen”, zegt een van zijn aanhangers, Hazem Ayub.

Ayub: „De prioriteiten in zijn programma sluiten perfect aan bij de eisen van veel Egyptenaren: het herstellen van de veiligheid in het land, de reactivering van de lokale productie en sterke regulering van de lokale markt om inflatie af te wenden.”

Bovendien, zegt Ayub, staat Shafiq voor een civiele, seculiere staat. „Zijn critici schilderen hem af als een overblijfsel van het regime, maar dat regime kan nooit terugkeren”, zegt hij.

Linksen en liberalen in Egypte staan nu voor een bittere keuze, zegt Amr Hashem Rabie, politiek analist aan het Al-Ahram Centrum voor Politieke en Strategische Studies. „Ze kunnen kiezen voor wat een terugkeer lijkt naar het regime-Mubarak, of voor een politieke kracht die later misschien zelf moeilijk afstand zal kunnen doen van de macht.”

Ridda, aanhanger van de broederschap, ziet het probleem niet. „Het is kiezen tussen de kandidaat van de revolutie en de kandidaat van het verdreven regime. Ik heb er vertrouwen in dat de Egyptenaren voor de eerste zullen stemmen, en de broederschap eindelijk vier jaar zullen geven waarin ze kan bewijzen dat ze in staat is om dit land te besturen.”

De auteurs zijn redacteur bij persbureau IPS.