Ook bij de presentatie van het zogeheten lenteakkoord hoorde je het veelvuldig: „De minima moeten worden ontzien of gecompenseerd.” Als principe ben ik het daar helemaal mee eens. Maar de manier waarop de politiek in Nederland doorgaans vormgeeft aan dat omzien naar de ‘onderkant’ is me te gemakkelijk en te algemeen.

Politieke partijen, zeker ook de partijen die christelijk-sociale politiek hoog in het vaandel hebben staan, zouden beter moeten letten op het effect van hun maatregelen. Dit kan ten goede komen aan solidariteit in de samenleving.

Een voorbeeld uit mijn eigen omgeving. Ik ken een kamerverhuurder die te maken kreeg met een jonge huurder die niet in staat bleek voor zichzelf te zorgen. De kamer vervuilde, werd vernield, medebewoners hadden geen leven meer en de huur werd niet meer betaald.

Politie, GGD en Jeugdzorg kunnen of willen in zo’n geval niet te hulp schieten. De betreffende verhuurder kon vanwege de alles blokkerende rechtsbescherming van ”de zwakke” in de samenleving alleen tegen hoge kosten een procedure bij de rechter beginnen. Die rechter vonnist dan op basis van ons sociaal ingerichte huurrecht meestal heel mild voor de huurder. Daardoor komt er, volgens informatie van een bevriende directeur van een woningstichting, op zijn vroegst pas na een jaar een einde aan de wantoestand en de betalings­achterstand.

Wat politiek zo mooi klinkt, betekent in de praktijk voor een kamerverhuurder –en dat zijn heus niet altijd rijke huisjesmelkers– een jaar huurderving en duizenden euro’s aan gerechts- en advocatenkosten. Ziehier het effect van onze veel te grofmazige sociale politiek. Beleid dat aanvankelijk vaak zo sympathiek overkomt.

Er is daarom alle reden om nog eens na te denken over de manier waarop de politiek rekening houdt met armoede en minderbedeelden. Ook sociale rechercheurs klagen dat ze door bureaucratische belemmeringen tientallen miljoenen aan uitkeringsfraude ongemoeid moeten laten. Dat is een ernstig gevaar voor het draagvlak van sociale politiek.

Met name de christelijke partijen wil ik deze vraag voorhouden: is het niet te gemakkelijk om, op basis van concrete acties van Jezus in individuele gevallen, een stelsel in te richten dat mensen aan de onderkant de noodzakelijke eigen verantwoordelijkheid ontneemt? Laten partijen ook op dit punt eens over de eigen schaduw heen springen. Een indringend thema in de aanloop naar de verkiezingen van 12 september.

De auteur is algemeen directeur van de stichting Tot Heil des Volks. Dit artikel verscheen eerder op www.habakuk.nu, de opiniesite van Tot Heil des Volks.