Niet voor niets meldde staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten (Volksgezondheid) vorige week in een brief aan de Tweede Kamer dat ze structureel 7 miljoen euro gaat uittrekken voor de aanpak van misstanden. De staatssecretaris deed haar toezegging in het kader van Kamervragen over de uitvoering van ”Ouderen in veilige handen”, een actieplan waarvan ze de contouren op 15 juni presenteert, de VN-dag van de bestrijding van ouderenmishandeling.

”Ouderen in veilige handen” moet de problemen bij senioren en hun omgeving bespreekbaar maken. Onderdeel van de voorlichtingscampagne is het tegengaan van financiële uitbuiting. Partners, familie, vrienden en zorgverleners maken zich niet alleen schuldig aan psychische, lichamelijke en seksuele mishandeling, ze gaan ook over financiële grenzen heen. Ouderenorganisatie ANBO publiceerde vorig jaar een onderzoeksrapport over mishandeling onder Europese senioren. Financiële uitbuiting staat daarin met 3,8 procent op de tweede plaats, na psychische mishandeling (19,4 procent) en voor lichamelijke (2,7 procent) en seksuele mishandeling (0,7 procent). Bij financiële misstanden gaat het om pinpasfraude, gedwongen testamentwijziging of hypotheekopname, misbruik maken van machtigingen, iemand financieel kort houden en diefstal van geld en sieraden.

Om de juiste invulling te kunnen geven aan het voorkomen van financiële uitbuiting klopte staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten bij (ouderen)organisties en financiële instellingen aan. Uit die verkenning komt naar voren dat de vorm van mishandeling vaak onzichtbaar blijft als ze in huiselijke kring plaatsvindt. Het gesjoemel met geld gaat vaak van kwaad tot erger en komt veelal pas in de openbaarheid als rekeningen niet meer worden betaald. Een sociaal isolement geldt als belangrijke risicofactor voor het ontstaan van misstanden. Is de ontsporing eenmaal ontdekt, dan blijken de politie en het openbaar ministerie de bewijslast vaak moeilijk rond te krijgen omdat een slachtoffer bijvoorbeeld zelf zijn pinpas uit handen heeft gegeven.

De staatssecretaris legt het hoofd echter niet in de schoot, maar plaatst de financiële uitbuiting op de agenda. De bewindsvrouw gaat met woningcorporaties, gemeenten en een bank praten over de aanpak van het probleem. Ze denkt daarbij aan preventie en signalering door deze gesprekspartners.

Het is goed dat dergelijke instanties alert zijn en dat Veldhuijzen van Zanten ook organisaties die eenzaamheid bestrijden in haar plannen betrekt. Tegelijkertijd moet iedere burger zijn ogen en oren openhouden en misbruik melden bij een steunpunt huiselijk geweld.