Waterschappen breken zich deze dagen het hoofd over een omgekeerd probleem. Normaal zijn ze bezig met de afvoer van regenwater. Nu is het zaak zoveel mogelijk water vast te houden. In tijden van droogte is het hebben van een voorraad zoet water geen overbodige luxe, zo blijkt. Maar wat graag zou de land- en tuinbouw nu beschikken over het water.

Het tekort aan zoet water heeft verschillende problemen tot gevolg. De kwaliteit van het water neemt af, zout water rukt op in gebieden waar het schade oplevert aan land- en tuinbouw en natuurgebieden, dijken raken verzwakt en houten funderingen van huizen in oude steden worden blootgesteld aan rotting. Berging van water in tijden dat er een overschot is, kan veel schade voorkomen.

Daarvoor zijn bergingsgebieden noodzakelijk. In geval van nood kan het water worden gebruikt om de gevolgen van de langdurige droogte te bestrijden. Omgekeerd kan in de gebieden in de winter en in het voorjaar overtollig regen- en rivierwater worden opgeslagen.

Staatssecretaris Schultz van Haegen van Verkeer en Waterstaat suggereerde vorige week de aanleg van grote zoetwaterreservoirs. Waarschijnlijk komen de kosten van de reservoirs (ruimte- en tijdsbeslag) veel hoger uit dan de schade die door langdurige droogte ontstaat. Er moet nog heel wat water door de Rijn en de Lek stromen willen die gebieden er komen.

Het Arnhemse ingenieursbureau IF Technology (IFT) ziet ook dat de droogte een probleem is en komt met een revolutionair idee: ondergrondse opslag van water. Grootschalige opslag van water onder de grond wordt in Nederland nog niet toegepast. In de Verenigde Staten zijn al meer dan vijftig projecten in werking en veel projecten zijn in voorbereiding. In Nederland is wel technische kennis op dit gebied aanwezig, aldus IF Technology in een persbericht. Namelijk bij hen.

Ondergrondse waterberging werkt als volgt: In tijden van wateroverschot wordt water via infiltratieputten in de bodem gebracht. Het water wordt geïnfiltreerd in watervoerende pakketten in de bodem. De vakterm voor dergelijke pakketten is ”aquifers”. De druk in deze aquifers wordt groter, waardoor eventueel aanwezig zout water wordt verdrongen. Wanneer er behoefte is aan water, wordt het opgeslagen water via dezelfde putten weer naar boven gebracht.

Het aanleggen van een ondergrondse wateropslag is door het minimale ruimtebeslag goedkoper dan het realiseren van bovengrondse bekkens, stelt drs. Guus Willems van IFT. Bovendien kan een ondergrondse opslag gefaseerd worden aangelegd. Dat maakt het mogelijk gespreid te investeren. Daarnaast zijn er geen verdampingsverliezen en kan de wateropvang, in tegenstelling tot bovengrondse bassins, doorgaans worden gerealiseerd op de plaats waar die ook daadwerkelijk nodig is. Met behulp van regionale grondwaterkaarten is snel te zien of een bepaald gebied in aanmerking komt voor ondergrondse waterberging.

In andere delen van de wereld, onder meer in Australië en de Verenigde Staten, wordt ondergrondse wateropslag al veelvuldig toegepast. Een voorbeeld is het project Aquifer Storage and Recovery (ASR) dat in Florida is opgezet voor waterlevering aan het natuurgebied de Everglades.

Dit is de vierde aflevering in een serie over de gevolgen van de droogte. Morgen aflevering 5.