Enkele tientallen oud-militairen gooiden demonstratief hun medailles op straat. „Ik ben er voor te stoppen met de NAVO en te stoppen met het uitmoorden van onschuldige burgers”, zei Vietnam-veteraan Ron McSheffery.

Onder de demonstranten was ook de burgerrechtenactivist en dominee Jesse Jackson.

Tientallen arrestaties

Bij de betogingen zijn zeker 45 mensen opgepakt. Dat heeft de politie van de stad zondagavond (lokale tijd) gemeld. Advocaten van de betogers houden het op 60 arrestaties. Bovendien zijn volgens de advocaten bij schermutselingen met de oproerpolitie 12 personen gewond geraakt.

Duizenden mensen grepen de NAVO-top aan om te betogen tegen oorlog. De meesten van hen gingen na een oproep van de politie weer weg, maar een honderdtal weigerde dat. Daarop greep de politie in. Volgens een demonstrant gebeurde dat met buitenproportioneel geweld. „Het enige wat we doen is protesteren en de politie valt ons gewoon aan.’‘

De autoriteiten vinden dat er voldoende waarschuwingen zijn gegeven en noemen het politieoptreden professioneel. De politie houdt het aantal arrestanten nog op 45. „Onze agenten zijn enorm terughoudend geweest”, zegt hoofdinspecteur Garry McCarthy. „We zouden met de vingers moeten wijzen naar de mensen die de agenten hebben aangevallen.” Volgens de politie zijn vier agenten lichtgewond geraakt.

25ste NAVO-top

De leiders van de 28 NAVO-lidstaten zijn zondagmiddag (plaatselijke tijd) in Chicago aan hun 25ste NAVO-top begonnen, samen met de ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie. Het is de eerste keer dat het overleg plaatsvindt in de thuisstad van de Amerikaanse president Barack Obama, en pas de derde keer in de VS.

De NAVO-landen gaan onder meer besluiten om op militair gebied intensiever samen te werken, om op die manier geld te besparen. Er zijn talrijke initiatieven, van de opleiding van helikopterpiloten tot het beheer van munitie. Nederland wil een leidend land worden bij de aanpak van geïmproviseerde explosieven, zoals bermbommen.

Op de top zal ook het NAVO-raketschild voor Europa tegen aanvallen van bijvoorbeeld Iran operationeel worden verklaard. Voor Moskou is het schild onacceptabel. In Chicago vindt geen hooggeplaatst NAVO-overleg met de Russen plaats, zoals dat op de vorige top in Lissabon nog wel gebeurde.

Maandag, op de laatste dag van de top, vergadert de NAVO met andere landen over de verdere inzet in Afghanistan.

Nederland

Nederland gaat een nieuw NAVO-project leiden waaraan ook Denemarken en de Verenigde Staten meedoen. Acht andere landen hebben toegezegd zich binnenkort aan te sluiten. Het gaat om de bestrijding van geïmproviseerde explosieven, zoals bermbommen, door gericht onderzoek naar de bommenleggers.

Dat maakte minister Hans Hillen van Defensie zondag bekend op de NAVO-top in Chicago. Nederland heeft op het gebied van de zogenoemde biometrie waardevolle ervaring opgedaan in Afghanistan, aldus de bewindsman. Met behulp van biometrische gegevens die de makers achterlaten op de explosieven, zoals vingerafdrukken, kunnen de organisaties achter de aanslagen worden opgespoord. Nederland verloor in Afghanistan zeker 10 militairen door bermbommen.

Het biometrie-project werd zondag toegevoegd aan een lijst van 21 militaire projecten die NAVO-landen gaan aanpakken. Nederland is bij vrijwel alle projecten betrokken.

Zo tekende Nederland ook een overeenkomst met Denemarken over het gezamenlijk inkopen, beheren en vernietigen van munitie. Andere NAVO-projecten waaraan Nederland deelneemt, zijn onder meer helikopteronderhoud tijdens missies en op afstand bestuurbare robots tegen bermbommen.

De samenwerking onder het motto Smart Defence (Slimme Verdediging) komt in een tijd dat veel landen door de crisis moeten bezuinigen. Maar volgens Hillen gaat het niet alleen om geld besparen. Het verhoogt de slagkracht, maar nog belangrijker, het vergroot de verbondenheid, stelt hij. „Het is goed cement voor de NAVO”.

De minister wil volgend jaar in Nederland, België en Luxemburg een grote oefening organiseren om de bevolking te laten zien wat samenwerking inhoudt. Hij hoopt daarmee ook het draagvlak te vergroten. De Benelux-landen besloten vorige maand intensiever op militair gebied te gaan samenwerken.

Belangrijk document

Mede op aandringen van Nederland gaat de NAVO na haar top in Chicago een belangrijk document openbaar maken. Het papier beschrijft de nieuwe mix van wapens die het bondgenootschap wil gebruiken om vijanden af te schrikken. Het gaat daarbij ook om het afslaan van zogenoemde cyberaanvallen via het internet.

Minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken toonde zich zondag op de NAVO-top bijzonder tevreden over het resultaat. Hij zei vanaf het begin te hebben aangedrongen op meer openbaarheid. Het Nederlands parlement kan zich nu snel over de herziene aanpak buigen.

„We moeten de steun van de bevolking krijgen door zo transparant mogelijk te zijn”, benadrukte de bewindsman.