Het blijft kwakkelen met de economie
BRUSSEL – De Europese Commissie heeft vrijdag nieuwe prognoses gepresenteerd over de economische ontwikkeling in de EU, de eurozone en de afzonderlijke landen. Enkele vragen.
Vallen de vooruitzichten mee of tegen?
De situatie in Europa is de laatste maanden niet, zoals sommigen vreesden, dramatisch verslechterd. Maar het zijn voor dit jaar en 2013 ook bepaald geen cijfers om opgetogen over te doen. Een krachtig herstel van de groei ligt niet in het verschiet.
In het totale eurogebied krijgen we dit jaar waarschijnlijk een krimp van 0,3 procent en in 2013 een bescheiden expansie van 1 procent. Eurocommissaris Rehn gebruikte in zijn toelichting bij de verwachtingen dan ook kwalificaties als zwak, aarzelend en traag. Het blijft een beetje kwakkelen.
Wat zijn de oorzaken van de haperende motor?
Gebrek aan vertrouwen. Daar draait het vooral om. En daarbij spelen de problemen in onder andere Griekenland en Spanje, waarover we dagelijks horen, een belangrijke rol. Mensen zien dat het niet goed gaat, vrezen voor hun baan of worden getroffen door bezuinigingen. Zij houden daarom de hand op de knip. Ondernemers van hun kant durven niet te investeren. Kortom, minder bestedingen, minder bedrijvigheid. De groei stagneert. Volgens de gangbare definitie spreken we van een recessie als er in minimaal twee opeenvolgende kwartalen krimp optreedt.
Hoe staat Nederland ervoor?
De Europese Commissie voorziet voor ons land dit jaar een teruggang van de economische activiteit van 0,9 procent en in 2013 een toename van 0,7 procent. Daarmee doen we het beide keren slechter dan de eurozone als geheel.
Brussel is trouwens somberder of, zoals Rehn het uitdrukte, „voorzichtiger” dan het Centraal Planbureau (CPB). Dat raamt respectievelijk een min van 0,75 procent en een plus van 1,25 procent. In geen van de berekeningen zijn al de effecten verwerkt van het recente akkoord dat VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie, na de val van het kabinet-Rutte, hebben gesloten over bezuinigingen en hervormingen.
Wat vindt Brussel van de afspraken tussen de vijf partijen?
Op 30 mei horen we van Rehn zijn definitieve oordeel over de begrotingsplannen die de Europese regeringen bij hem hebben ingeleverd, ook over die van de Tweede Kamerfracties in Den Haag. Vrijdag benadrukte hij al wel dat vastberadenheid nodig is en dat de aangekondigde maatregelen zeker moeten worden uitgevoerd. Hij bestempelde de kwaliteit ervan trouwens als „heel hoog.”
Het gaat slecht met de economie. Zal Brussel daarom landen toestaan het wat rustiger aan te doen met de bezuinigingen?
Daarover wordt de laatste weken wel volop gespeculeerd. De Europese spelregels maken het mogelijk om in buitengewone omstandigheden soepelheid te betrachten voor wat betreft de snelheid voor het verkleinen van de begrotingstekorten tot de in het stabiliteitspact vastgelegde bovengrens van 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat is in 2009, toen zich onder invloed van de kredietcrisis een diepe recessie aftekende, ook gebeurd. Of dat nu weer het geval zal zijn, daarover heeft de Europese Commissie nog geen beslissing genomen. In ieder geval is de situatie minder ernstig dan destijds.
Hoe pakt een recessie of een geringe groei uit voor de schuldencrisis?
Zij verzwaren de problemen. Een slechte of matige ontwikkeling van het bbp bemoeilijkt het terugdringen van de tekorten en de schulden van de overheden. Er komt dan immers minder belastinggeld binnen en dus moet er meer bezuinigd worden. of is een verhoging van de lasten nodig om eenzelfde verbetering van de zwakke punten in de sfeer van de openbare financiën te bereiken.
Een stevige groei zou zeer welkom zijn voor de aanpak van de crisis waar de eurozone mee worstelt. Maar helaas, die zit er niet in.