„Meer dan één werknemer op een risicobuslijn, twee verplegers op de psychiatrische afdeling, twee pompbediendes in de nachtelijke uren en dergelijke vermindert de kans op (dodelijke) ongelukken en vergroot het gevoel van veiligheid op het werk”, zo somt FNV-bestuurder sociale zekerheid T. Heerts de voordelen van een verbod op.

De vakcentrale signaleert dat werknemers in toenemende mate met agressie, intimidatie en geweld te maken krijgen. Waarmee Heerts maar gezegd wil hebben dat „sociale onveiligheid” een veel prominentere plek verdient op de agenda van de politiek en het bedrijfsleven dan nu het geval is. „We wijzen niet met de beschuldigende vinger, maar vinden wel dat alle betrokkenen hier wat aan moeten gaan doen.”

In ”Een veilig idee”, zoals het maandag gepresenteerde plan van de vakcentrale heet, staat een indrukwekkend lijstje met voorvallen. Zo kreeg vorig jaar bijna driekwart van de werknemers in het openbaar vervoer te maken met lichte tot ernstige incidenten. Van de ziekenhuismedewerkers komt 7 procent jaarlijks in aanraking met seksuele handtastelijkheden. Personeel van woningcorporaties moet rekening houden met vernielingen aan hun auto - om wat te noemen.

De gemeente Zaanstad sloot onlangs voor alle medewerkers van de sociale dienst een rechtsbijstandsverzekering af. De ambtenaren hebben zo vaak met geweld te maken, dat de verzekering geen overbodige luxe is. Daardoor kunnen ze lastige cliënten beter juridisch aanpakken. Het jaarlijkse aantal geregistreerde hondenbeten bij postbodes bedraagt zeventig. De horeca, om een laatste voorbeeld te noemen, spant de kroon: „Hier komt alles voor: mishandeling, afpersing, overvallen, zelfs moord.”

Behalve het vergaande verbod op het alleen werken in bepaalde situaties bevat het plan nog zestien aanbevelingen. Die variëren van het opnemen van sociale onveiligheid in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) die bedrijven moeten opstellen en trainingen voor werknemers, tot het tegengaan van verpaupering van de werkomgeving en meer aandacht voor veilig vervoer van en naar het werk. Ook de Arbo-regels kunnen beter, vindt de vakcentrale. Deze besteden volgens Heerts nog te weinig aandacht aan het voorkomen van gevoelens van onveiligheid.

Een ruwe rekensom van de FNV moet aantonen dat de extra kosten die werkgevers moeten maken, allesbehalve zijn verspild. „Een werknemer die uitvalt door agressie en geweld, is langdurig uit de running. Zo iemand heeft medische begeleiding nodig. Een werknemer met een modaal inkomen die één jaar ziek is, kost de werkgever ongeveer 45.000 euro bruto. Met een vervanging van een halve formatieplaats liggen de kosten rond de 75.000 euro.”

VNO-NCW stelt in een reactie dat de FNV de rekening voor het plan „eenzijdig op het bord van de ondernemer” legt. De werkgeversorganisatie verwijt de vakcentrale te gemakkelijk met een dubbele bezetting op de proppen te komen als standaardoplossing voor veiligheidsproblemen. Of alleen werken verantwoord is, moet van geval tot geval worden bekeken, vindt VNO-NCW.