Initiatief aan links bij Griekse formatie
ATHENE – De radicaal linkse partij Syriza gaat proberen een nieuwe regering voor Griekenland te vormen. Leider Alexis Tsipras krijgt hiervoor drie dagen de tijd.
Tsipras krijgt dinsdagmiddag van de president de formatieopdracht. Hij heeft al gezegd dat hij probeert een linkse regering te vormen, om de „barbaarse” maatregelen van het bezuinigingsakkoord met de EU en IMF te verwerpen. Hij wil de rijken zwaarder belasten om de armen te helpen.
Maandag mislukte een formatiepoging van de conservatieve partij Nieuwe Democratie al op de eerste dag na de parlementsverkiezingen van zondag. De partij werd zondag de grootste van Griekenland. Leider Antonis Samaras kreeg echter geen regering rond en gaf zijn formatieopdracht daarom terug. „We hebben alles gedaan wat we konden. Het was onmogelijk”, zei hij in een televisietoespraak.
De conservatieven steunen drastische bezuinigingen, maar vinden alleen de socialistische Pasok aan hun kant. De twee partijen vormen nu ook de regering, maar hebben na de verkiezingen geen meerderheid in het parlement meer. Een gedoogconstructie met een kleine linkse partij bleek niet mogelijk.
De Coalitie van Radicaal Links (Syriza) van Alexis Tsipras heeft zondag fors gewonnen, net als andere anti-Europese partijen. Of Tsipras er wel in slaagt een regering rond te krijgen, is de vraag. De socialist is fel tegen de strenge bezuinigingen die Griekenland moet doorvoeren om internationale noodhulp te krijgen.
Maar Tsipras’ medestanders daarin zijn ultrarechts, zoals de nationalistische Onafhankelijke Grieken en de bijna fascistische Gouden Dageraad, of ultralinks, zoals de Communistische Partij.
De winst van de anti-Europese partijen verandert echter niets aan de verplichtingen van Griekenland, maakte Europa maandag duidelijk. Brussel eist dat Griekenland „de gemaakte afspraken nakomt” en de gehate bezuinigingen doorzet. Europa is solidair geweest en heeft Griekenland ondersteund om in de eurozone te blijven, en „solidariteit is tweerichtingsverkeer”, zei de woordvoerder van Europees commissaris Olli Rehn (Monetaire Zaken en de euro).
Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel wil dat Griekenland doorgaat met bezuinigen. „Het is van het allergrootste belang dat de afspraken worden uitgevoerd. Dat Griekenland toch doorgaat op de ingeslagen weg, ook al is die moeilijk”, zei ze.
Grote winnaar bij de Griekse parlementsverkiezingen van zondag was Syriza, die fel gekant is tegen de bezuinigingen. De partij eindigde op de tweede plaats met 16,8 procent van de stemmen, wat neerkomt op 52 zetels.
Duidelijk is dat de Griekse kiezer bij de verkiezingen heeft laten blijken boos te zijn over de zware bezuinigingen die de oude regering heeft genomen. Die waren echter een voorwaarde voor noodleningen van het Internationaal Monetair Fonds en de Europese Unie.