Stilte rond ondergedoken Chinese dissident
WASHINGTON – De Amerikaanse regering laat aan de vooravond van diplomatiek overleg met China weinig los over de Chinese dissident Chen Guangcheng, die naar verluidt is ondergedoken in de ambassade van de Verenigde Staten in Peking.
John Brennan, een adviseur van president Barack Obama, zei maandag alleen maar dat Obama een „gepaste balans” probeert te vinden tussen het bevorderen van mensenrechten en het onderhouden van de betrekkingen met China. Obama weigerde tijdens een persconferentie op de zaak in te gaan.
De verhouding met China is „erg belangrijk”, zei Brennan in Fox News Sunday, „daarom willen wij dat dit op de gepaste wijze wordt gedaan en dat een goede balans wordt gevonden.”
De blinde Chen, die onthulde dat het eenkindbeleid van de overheid op het Chinese platteland heeft geleid tot gedwongen abortussen en sterilisaties, ontsnapte een week geleden aan huisarrest in de oostelijke provincie Shandong. Vrienden zouden hem vervolgens naar Peking hebben geloodst.
De ontsnapping komt op een politiek gevoelig moment. De Amerikaanse ministers van Buitenlandse Zaken en Financiën reizen deze week naar Peking voor lang gepland, jaarlijks strategisch en economisch overleg. Onderminister van Buitenlandse Zaken Kurt Campbell vertrok maandag spoorslags naar China om voor ministers Hillary Clinton en Timothy Geithner de weg te bereiden.
De VS willen China’s hulp bij het indammen van de vermoede nucleaire ambities van Noord-Korea en Iran en het zoeken naar een oplossing voor het geweld in Syrië. Verder zijn er bilaterale geschillen over de handel, de waarde van de Chinese munt en de Amerikaanse betrekkingen met Taiwan.
Terwijl het Witte Huis weinig loslaat over de zaak-Chen, en hoe die van invloed kan zijn op het komende overleg in Peking, suggereerde Brennan dat er niet veel nieuws onder de zon is. „Ik denk dat je gerust kunt stellen dat de president in het verleden voor soortgelijke situaties heeft gestaan, daarom denk ik dat de president en anderen in de regering de juiste weg verder zullen kunnen vinden.”
Republikeins presidentskandidaat Mitt Romney sprak maandag zijn ongerustheid uit over de vrouw en 6-jarige dochter van Chen, die in hun woonplaats Dongshigu zijn achtergebleven. De verblijfplaats van sommige andere familieleden, onder wie de moeder en broer van Chen, is onbekend. Verder hebben zeven advocaten aangeboden de verdediging op zich te nemen van een neef van Chen, die volgens berichten lokale functionarissen zou hebben neergestoken toen ze vorige week midden in de nacht zijn woning binnenvielen.
China heeft afgelopen weekend de dissident Hu Jia opgepakt. Dat meldde zijn vrouw maandag op Twitter. Hu is een vriend van Chen en zou hem hebben geholpen te ontsnappen.
Hu zet zich in onder meer in voor mensenrechten en het milieu. Voor zijn activiteiten kreeg hij in 2008 de Sacharovprijs, de mensenrechtenonderscheiding van het Europees Parlement.
Hu zat jarenlang in de gevangenis, omdat hij zich schuldig zou hebben gemaakt aan „het aanzetten tot ondermijning van de staatsmacht.” Vorig jaar kwam hij vrij.