„Verzuiling stond 1 meiviering in de weg”
AMSTERDAM (ANP) – Het typisch Nederlandse verschijnsel verzuiling en Koninginnedag. Daardoor is in ons land, in tegenstelling tot andere West-Europese landen, de Dag van de Arbeid op 1 mei geen nationale feestdag geworden. Volgens Aad Blok, hoofd publicaties van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, gaat dat er ook niet meer van komen.
Op de Dag van de Arbeid wordt gevierd dat mensen minder lang hoefden te werken. De werkdag ging na een lange strijd van socialistische, communistische en links-christelijke bewegingen in de 20e eeuw in veel West-Europese landen terug naar 8 uur. Daarop riepen zij 1 mei uit tot Dag van de Arbeid. In onder meer Frankrijk, Italië en Duitsland sloten de socialisten, de communisten en andere linkse bewegingen in de landen zich hiervoor eensgezind bij elkaar aan.
Maar in Nederland gebeurde dat niet. Blok: „Hier zijn de schotten tussen de socialisten, communisten en links-christelijke bewegingen blijven staan, ondanks de samenvoeging tot PvdA na de Tweede Wereldoorlog.” Bovendien zag de links-christelijke vakbeweging 1 mei als nationale feestdag niet zitten. Zij zag de viering aanvankelijk als verhulde oproep tot revolutie en bovendien als verstoring van de rust als 1 mei op zondag viel. De beweging was in Nederland sterker dan in veel andere landen.
De discussie over de 1 meiviering speelde tussen de jaren ’20 en jaren ’70. Blok: „In 1949 komt er een praktisch bezwaar bij: Koninginnedag.” Nederland vindt het eigenlijk wel prima: uit een onderzoek in de jaren ’70 blijkt dat slechts een derde van de Nederlanders de dag als nationale feestdag wil. Na de jaren ’70 ebt de discussie langzaam weg. „En in de jaren ’90 heeft Nederland, zoals Wim Kok het in 1995 zei, de ideologische veren afgeschud.”
Blok verwacht dat dat zich heeft doorgezet. „Het zou me verbazen als we tegenwoordig nog een derde voorstanders zouden halen.” Nederlanders kijken meer naar binnen, en bij velen leeft het idee dat de Nederlandse identiteit moet worden versterkt. „Een internationale viering als 1 mei hoort daar niet bij.”
Dat het geen nationale feestdag is, betekent niet dat de dag niet wordt gevierd in ons land. Zo staan de linkse politieke bewegingen SP, de Internationale Socialisten en vakbond FNV er gezamenlijk bij stil. De PvdA en haar jongerentak vieren het apart.