„Over de gehele linie is er sprake van een forse daling”, meldde bemiddelingsbureau Interimpuls onlangs over de zzp’ers. Zo wordt gemiddeld genomen 50 procent van de zelfstandigen gedwongen ruim 7 procent onder het minimumtarief te werken. Een minimum dat overigens al naar beneden was bijgesteld.

De RMU herkent die conclusies bij de dienstverlening aan zelfstandigen. Onder andere aanbestedingsregels en concurrentie dwingen zelfstandigen tot messcherpe tarieven.

Tarieven die overigens per sector verschillen. Het is evident dat er een duidelijke overeenkomst is tussen sectoren die het economisch moeilijk 
hebben, de tarifering en de (over)beschikbaarheid van zzp’ers. In de bedrijfskolom worden de (te) kleine marges veelvuldig afgewenteld op zelfstandigen. Vervolgens staan ze vaak ook achteraan in de rij bij betalingen van hun rekeningen.

Afspraken

Het is zaak alert te zijn en vooraf vriendelijke maar wel duidelijke (formele) afspraken te maken. Tijdige facturatie en goed debiteurenbeheer zijn essentieel. Een ferme scheut juridische druk is dat helaas (soms) ook.

Veel zzp’ers die tijdelijk geen opdrachten hebben, staan trouwens niet als werkloos geregistreerd. De SER waarschuwde eerder al voor verborgen werkloosheid onder zzp’ers. Ondertussen gaat de jacht op nieuwe opdrachten door. Er moet brood op de plank komen.

Veel mkb-bedrijven willen (op termijn) dat het personeels­bestand bestaat uit een flexibele schil van zo’n 25 procent aan tijdelijke krachten en zzp’ers. Hiermee achten zij zich kansrijker in staat de hevige conjunctuurschommelingen op te vangen.

Er blijft een grote behoefte aan specialistische kennis. Veel bedrijven halen al die kennis niet meer vast in huis. Dat is risicovol en duur. Die huren ze in bij zzp’er. De flexibilisering van de arbeidsmarkt gaat gewoon door. Het aanbod van zzp’ers is groot, dus bedrijven kunnen selecteren op prijs. Dat zorgt voor een neerwaartse druk op de prijzen. Hoe gaat een zelfstandige ondernemer hiermee om?

Meer risico’s

Voor zelfstandigen geldt dat het ondernemerschap meer risico’s kent dan ooit. Ondanks de slechte markt wordt verwacht dat het aantal starters blijft stijgen. Ook binnen de jonge generatie kiezen velen bewust voor het ondernemerschap. Dat kan ook betekenen dat tarieven dalen. Dat hoort bij het ondernemersrisico. Jonge, goed opgeleide zelfstandigen willen ondernemen, met durf en doorzettingsvermogen interessante projecten oppakken. De huidige generatie heeft niet meer zo’n (levenslange) band met grote bedrijven als Philips of KPMG. Kwaliteit en vakmanschap zijn blijvende waarden, ook in tijden van recessie. Creativiteit, acquisitie­kracht en het aanbieden van een dekkende prijs ook.

Op korte termijn lijkt gedwongen prijsverlaging de enige manier om te overleven. Maar dit maakt producten en diensten minder geloofwaardig. Het uiteindelijke rendement is klein. Wie een goede klantenkring heeft opgebouwd met een effectief netwerk, heeft echter nog steeds kansen. Voor opdrachtgevers geldt dat ge­keken moet worden naar integere prijs­vorming, continuïteit en zakelijke balans. De arbeider is zijn loon waardig.

Jan Visser is adviseur werkgevers & zelfstandigen bij de Reformatorisch Maatschappelijke Unie.