Die les heeft onze koningin erg goed in haar hoofd zitten. Dat mag ook wel na zo veel jaren van omgang met de groten der aarde. Bovendien, iedereen kan weten dat onze vorstin zeer hecht aan correcte omgangsvormen. Niet verwonderlijk dus dat ze zich tijdens het driedaags staatsbezoek van president Gül van Turkije uiterst correct opstelt. Het kan niet anders dan dat het Turkse staatshoofd met een goed gevoel in het vliegtuig stapt en terugreist naar Ankara.

Natuurlijk het is waar dat er al vier eeuwen een relatie bestaat tussen Turkije en ons land. Was die in het verleden vooral gestempeld door de handelsbetrekkingen, de laatste decennia is het contact intensiever geworden doordat er duizenden Turken in ons land wonen. Het is dus een feit dat Turkije en Nederland iets met elkaar hebben. Als er dan al zo lang betrekkingen bestaan, mag bij een jubileum daar aandacht voor zijn. Ook kan niet ontkend worden dat het economisch belang van goede relaties met Ankara in de toekomst belangrijk zal zijn.

Maar er blijft iets wringen. De koningin heeft in haar toespraak bij het 
diner het verleden van Turkije geroemd en het land een „voor velen inspirerend voorbeeld” genoemd. 
Zonder daarmee te vervallen tot de uitgesproken aversie die de PVV jegens Turken heeft, valt daar uit historisch en ideologisch oogpunt 
wel het nodige op af te dingen.

Eeuwenlang waren de Turken de schrik van Europa. De watergeuzen mochten dan „Liever Turks dan paaps” roepen, ze wisten niet wat ze riepen. Volken elders in Europa dachten daar in die tijd ook bepaald anders over. De Turkse troepen waren de schrik van Midden- en Zuidoost-Europa. Hun reputatie van wreedaards was in die tijd onbetwist. Zo inspirerend is een groot deel van het Turks verleden dus niet.

Maar er zijn ook vandaag de dag aspecten van het Turkse optreden die bepaald niet voorbeeldig zijn. De mensenrechtensituatie van minder­heden in dat land is belabberd. Koerden worden gediscrimineerd, Joden voelen zich niet veilig vanwege het antisemitisme en christenen in het land hebben het moeilijk.

Vrij recent heeft SGP-Europarlementariër Belder bij de Europese Commissie nog kritische aandacht gevraagd voor de grote invloed van de Diyanet, het Presidium voor Godsdienstzaken. De Diyanet predikt een exclusieve soennitische islam en maakt zo de 
vrijheid van godsdienst in het land vrijwel onmogelijk. Ze is vijandig 
ten opzichte van andere religies en missionaire activiteiten, zo constateerde hij.

Wie Turkije een inspirerend voorbeeld noemt, verliest belangrijke aspecten van een vrije, democratische samenleving uit het oog. Bovendien moeten in een vriendschappelijke relatie ook minder prettige dingen gezegd kunnen worden. Het zijn immers je vrienden die je feilen vertellen. President Gül gaat met een goed gevoel naar huis, maar ons land heeft een kans laten liggen.