Deze officier was de schoonvader van de schrijver Jan Siebelink. Hij vertelt zijn schoonzoon er op zijn sterfbed over. De gebeurtenissen zijn het uitgangspunt geworden voor Siebelinks nieuwe novelle ”Oscar”.

Oscar van Kervel is voor de oorlog leraar Engels. Een wat teruggetrokken figuur, die het op school niet erg gemakkelijk heeft. Zijn nieuwe collega Id Bodien haalt hem uit zijn isolement. Id, een „niet onknappe en joviale vrijgezel”, wordt de beste vriend van Oscar.

Op zeker moment krijgen ze nog een nieuwe collega: Esmée Sondaard. Met haar raakt de getrouwde Oscar al snel verwikkeld in een stormachtige relatie. Zij krijgt echter steeds meer moeite met haar bijrol als maîtresse. Na een personeelsfeest geeft ze haar liefde aan Id Bodien en breekt ze met Oscar. Id en Esmée trouwen, terwijl het huwelijk van Oscar op de klippen loopt.

Als de oorlog uitbreekt, komen Oscar en Id in hetzelfde legeronderdeel terecht. Op 15 mei capituleert heel Nederland, behalve Zeeuws-Vlaanderen. Van daaruit worden Id en Oscar op pad gestuurd met een speciale opdracht: dwars door het oorlogsgebied moeten zij twee koffers met geld voor de uitgeweken Nederlandse regering naar Engeland smokkelen. Ze komen tot Duinkerken, maar daar accepteren de Engelsen hun volmachten niet, worden ze ‘geparkeerd’ en daarna vergeten. Bij een tragisch ongeval komt Id om het leven en verbranden de koffers. Oscar weet via omwegen alsnog Engeland te bereiken.

Oscar en Esmée ontmoeten elkaar weer op de herbegrafenis van Id, aan het einde van de oorlog. Esmée vraagt Oscar dan om met haar de reis van de beide mannen opnieuw te maken, om alles een plek te kunnen geven. Tijdens die reis wordt in flashbacks het hele verhaal onthuld van de relatie tussen Esmée en Oscar en van de toedracht van de reis van Oscar en Id aan het begin van de oorlog.

Oscar verlangt nog altijd naar Esmée en koestert een sluimerende boosheid richting zijn vriend Id, die hem zijn grote liefde afhandig heeft gemaakt. Ook wordt duidelijk dat de oorlog –en misschien wel vooral het bezit van een wapen– van Oscar opeens een doortastend man heeft gemaakt die zijn bestemming lijkt te hebben gevonden. Terwijl Id in de oorlog juist een bange slappeling blijkt te worden. En met de kennis over het duistere verleden van Oscar in die meidagen van 40 ziet de lezer de toenadering tussen de oude geliefden groeien, iets wat natuurlijk niet goed kan aflopen.

Al met al is het verhaal door de combinatie van oorlogs- en liefdesgeheimen doortrokken van een thrillerachtige spanning. Het brengt bovendien boeiende feiten over de meidagen van 1940 voor het voetlicht en weet de chaotische sfeer in Frankrijk en met name Duinkerken sterk op te roepen.

Literair gezien is het echter zeker niet een van Siebelinks beste verhalen. Daarvoor legt hij de lezer veel te veel uit. Bijvoorbeeld dat de achternaam van Esmée, Sondaard, zo’n ”speaking name” is, of het feit dat Oscar zo’n gereserveerd mens is. Het ligt er allemaal net te dik bovenop. Bij de naam Id moet de lezer wat langer nadenken om erachter te komen dat Siebelink hier niet voor niets voor Freuds benaming voor het onderbewuste kiest, dat vooral door de libido, door lust gestuurd wordt. Dat wordt Id niet alleen, trouwens! En op een enkele mooie metafoor na is ook het taalgebruik van Siebelink in dit korte verhaal weinig verrassend.

Boekgegevens

”Oscar”, door Jan Siebelink; uitg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2012; ISBN 978 90 234 6734 2; 125 blz.; € 17,90.