De CDA-jongeren Ruben Bakker en Mark Ruitenbeek schreven onlangs een artikel over de problemen in gezondheidszorg (RD 29-3). In het artikel noemen ze drie oplossingsrichtingen die moeten leiden tot het betaalbaar blijven van de zorg. Er is op hun voorstellen het nodige aan te merken.

Als concrete oplossing om de zorgkosten in te dammen, noemen de auteurs een hogere eigen bijdrage, inzet op preventie en meer vrijwilligers.

Wat het eerste betreft: ik vraag me af of de auteurs enig besef hebben van wat bijvoorbeeld een chronische ziekte aan kosten met zich meebrengt. De basisverzekering en ook de aanvullende verzekeringen zijn steeds verder uitgekleed. Veel noodzakelijke medicijnen worden helemaal niet meer vergoed. Daar komt bij dat er sterk is geschrapt in de aftrekposten van de inkomstenbelasting. Daardoor betaalt de patiënt al veel zelf.

Dat zorgkosten erin hakken, blijkt uit een onderzoek van de brancheorganisatie voor schuldhulpverleners. Zij denkt dat een belangrijke oorzaak voor de toenemende armoede de hogere zorgkosten zijn. Dat zou de politiek te denken moeten geven. Er is al zo sterk bezuinigd op zieken, dat het er zo langzaamaan op lijkt dat de overheid ziekte als een luxe ziet.

Niet alleen is er sprake van hoge kosten, voor veel chronisch zieken geldt dat zij er ten gevolge van hun ziekte in inkomen fors op achteruit zijn gegaan. Het zou een stap in goede richting zijn als zieken die hun kwaal en arbeidsongeschiktheid hebben overgehouden aan een ongeluk die door een ander is veroorzaakt, veel eerder schadeloos worden gesteld voor het verlies aan inkomen.

Letselschadezaken duren eindeloos, omdat verzekeraars de kans krijgen de zaak jarenlang te traineren. De overheid zou hier paal en perk aan kunnen stellen door te bepalen dat dit soort zaken binnen een jaar moet zijn afgehandeld, zodat de zieke geld krijgt voor het verlies aan inkomen en daarmee meer kan bijdragen aan de kosten van zijn of haar ziekte.

Mijns inziens geven de twee overige maatregelen die beide auteurs voorstaan, inzetten op een gezonde levensstijl en meer vrijwilligerswerk, blijk van een gebrek aan inzicht van wat de gevolgen zijn van ingrepen door de overheid.

Veel vrijwilligerswerk en het geven van mantelzorg werd vroeger gedaan door getrouwde vrouwen die geen baan buiten de deur hadden. Zij hadden naast de zorg voor hun gezin tijd om om te zien naar ouders, andere familieleden, buren en vrienden.

Door belastingmaatregelen die erop zijn gericht zo veel mogelijk vrouwen de arbeidsmarkt op te jagen, is een groot potentieel aan vrijwilligers weggevallen. Dat vang je niet eventjes op door pas gepensioneerden in te zetten. Door overheidsmaatregelen gaan werkenden trouwens steeds later met pensioen en zij zullen dus steeds later beschikbaar zijn voor vrijwilligerswerk.

De vraag is ook of de vrije tijd van werknemers in alle sectoren toeneemt. Minder gewerkte uren betekent niet automatisch meer vrije tijd. Immers, als beide partners buiten de deur werken, zal het huishoudelijke werk in de avonduren en de weekenden moeten plaatsvinden en bovendien mag van ouders verwacht worden dat ze de nodige tijd zullen steken in de opvoeding van hun kinderen.

Bij het inzetten op preventie komt hetzelfde probleem om de hoek kijken. Er moet een gezondere levensstijl worden gestimuleerd. Ook hier vormt de dwang van de overheid om zo veel mogelijk vrouwen aan betaald werk te krijgen echter een barrière.

De enorme toename van het aantal jongeren en volwassenen met overgewicht is deels toe te schrijven aan het ontbreken van tijd voor het klaarmaken van gezonde maaltijden. Dit behoorde vroeger tot de taken van de huisvrouw. Tijdgebrek en vermoeidheid na een lange dag van werken leiden tot het gebruik van kant-en-klare producten. Dit leidt veelal niet tot de meest gezonde maaltijden.

Omdat voeding de brandstof is waar ons lichaam op draait, zal de overheid oog moeten hebben voor de producten die in de supermarkten te koop zijn. Zoals roken wordt ontmoedigd door torenhoge accijnzen, zouden producten die geen enkele bijdrage leveren aan een goede gezondheid zwaar belast moeten worden. Biologische producten zouden daarentegen juist moeten worden gesubsidieerd. Nu is het andersom: ongezonde producten zijn goedkoop en gezonde producten duur.

Verder zou de overheid moeten zorgen voor een eenvoudig beoordelingssysteem waarmee de consument de waarde van een bepaald voedingsproduct kan beoordelen.

Het lijkt mij dat de overheid beter moet nadenken over de schadelijke gevolgen van eigen regelgeving. Ze kan zich terugtrekken als ze haar zaakjes zo goed op orde heeft dat ook de chronisch zieken niet tussen wal en schip vallen.

De auteur is diëtist en heeft in haar eigen gezin een chronische zieke ten gevolge van een whiplash na een botsing.