Syrisch wapenstilstand op losse schroeven
DAMASCUS (ANP/RTR/AFP) – De wapenstilstand die in Syrië in werking zou treden, is twijfelachtig geworden. Het geweld lijkt vooralsnog juist op te laaien. Zondag zijn opnieuw tientallen doden gemeld nadat tanks en helikopters opstandige steden beschoten. Bovendien eiste de Syrische regering nu schriftelijke garanties dat opstandelingen niet meer schieten of hulp krijgen van landen als Qatar, Saudi-Arabië en Turkije.
De gemoederen raakten ook verhit door internetfilmpjes waarop het regeringsleger vele rebellen executeert. Volgens de rebellen zijn in de laatste week minstens 1000 mensen gedood, meestal burgers.
Het groeiende geweld schokte Kofi Annan, die als speciale gezant van de Verenigde Naties afspraken maakte met het Syrische regime over het staakt-het-vuren. Hij sprak zondag over „alarmerende aantallen slachtoffers, vluchtelingen en ontheemden, in strijd met toezeggingen die aan mij zijn gedaan.”
Het vredesplan behelst dat het leger zich uiterlijk dinsdag terugtrekt uit steden waar wordt gevochten. 48 uur later zou een staakt-het-vuren van kracht moeten worden. Aanvankelijk leek het erop dat het Syrische regime had ingestemd. De opstandelingen in het Vrije Syrische Leger hadden mondeling beloofd de wapens neer te leggen, tenzij het Syrische leger blijft schieten.
Annan herinnerde het Syrische regime er zondag aan om de afspraken na te komen en „dat de huidige escalatie van het geweld onaanvaardbaar is.” De opstandelingen zeiden geen verzoek om schriftelijke garanties te hebben gekregen en lijken ook niet van zins daarop in te gaan. „We hebben ons woord gegeven. Wij zijn eerlijk”, zei leider Riad al-Asaad van het Vrije Syrische Leger. Hij vermoedt dat de nieuwe eis slechts een smoesje is. „Het regime voert het plan niet uit. Het vredesplan mislukt.”
China
De Chinese regering heeft Syrië maandag opgeroepen zich aan de afspraken over een wapenstilstand te houden. De woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking zei dat zowel de regering als de oppositie „de belangrijke kansen” moet aangrijpen die de wapenstilstand biedt. China en Rusland hebben zich tot twee keer toe in de VN-Veiligheidsraad verzet tegen een resolutie waarin president Bashar al-Assad van Syrië werd opgeroepen af te treden. Wel stemden zij in met een niet-bindende verklaring van de voorzitter van de raad waarin het vredesplan van Annan steun krijgt.
„Ruim 100 executies”
De Syrische veiligheidsdiensten hebben de afgelopen maanden meer dan 100 burgers en gewonde of gevangengenomen strijders van de oppositie geëxecuteerd. Mogelijk is het aantal tegenstanders van het regime van president Bashar al-Assad, dat zonder vorm van proces om het leven is gebracht, nog veel hoger.
Dat schrijft de internationale organisatie voor de mensenrechten Human Rights Watch in een rapport dat ze maandag publiceerde. Daarin worden meer dan tien incidenten beschreven waarbij sinds eind 2011 in de provincies Idlib en Homs zeker 101 mensen werden gedood. De meeste slachtoffers vielen in maart. „In een wanhopige poging de opstand neer te slaan hebben de Syrische veiligheidsdiensten mensen in koelen bloede gedood, of het nu burgers of strijders van de oppositie waren”, zegt Ole Solvang van de mensenrechtenorganisatie.
Human Rights Watch publiceerde eerder een rapport waarin staat dat ook Syrische opstandelingen oorlogsmisdaden plegen. Die misstanden moeten grondig worden onderzocht, maar ze rechtvaardigen het optreden van de Syrische veiligheidsdiensten absoluut niet, aldus de mensenrechtenorganisatie.