Waarom moeten we in Nederland nu weer zo vreselijk bezuinigen? We hebben toch een sterke economie die tegen een stootje kan? Het zijn veelgehoorde verzuchtingen. Laten we de argumenten van de tegenstanders van een harde aanpak van de economische problemen eens langsgaan.

Het argument dat het van Brussel moet, kan wel worden omzeild, redeneren onze socialistische vrienden. Als we die lui in Brussel wijzen op de speciale positie van ons land, hoeven we het financieringstekort eind volgend jaar vast niet te hebben teruggedrongen naar 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp).

Het valt te vrezen dat deze vlieger niet opgaat. Ons land was altijd een van de krachtigste verdedigers van een overheidsbegroting volgens de afspraken. Wat heeft minister Zalm niet de staf gebroken over Duitsland en Frankrijk toen die landen een jaar of acht geleden de begrotingsnorm uit het verdrag schonden. Dan is het wel een hele moeilijke draai als we om een uitzondering vragen als we zelf aan de beurt zijn.

Een tweede argument is dat, als we de begrotingsnorm niet halen, het risico bestaat dat we onze plaats in de kopgroep van Europa verliezen. We raken onze driedubbele A-onderscheiding dan kwijt. Dat zou betekenen dat we op de kapitaalmarkt als een zwakkere partij worden beschouwd en dus een hogere rente moeten betalen. De rentebetalingen op de begroting nemen daardoor toe en nopen tot nog grotere ombuigingen. Het wordt dweilen met de kraan open.

De zachte heelmeesters ontkennen dat verlies van onze AAA-status tot een hogere rente leidt. Ook deze vlieger gaat niet op. Sinds de coalitie plus Wilders op het Catshuis zit, zie je onze langetermijnrente al stilletjes oplopen ten opzichte van Duitsland. En afgezien daarvan, als je de relatie tussen de rente op de kapitaalmarkt en de status op de kapitaalmarkt bestudeert, dan zie je een bijna volmaakt verband tussen de rating van een land en het rentepercentage.

Een bijkomend argument om de rente op onze overheidsschuld zo laag mogelijk te willen houden, is dat we op een structureel lager groeipad zijn terechtgekomen nu de geboortegolf van na de oorlog zich van de arbeidsmarkt terugtrekt. Als de economische groei lager wordt dan de (stijgende) rentevoet, wordt de groei van de overheidsschuld onbeheersbaar.

Maar is er dan niet het gevaar dat we onze economie kapot bezuinigen? In een teruggaande economie de overheidsuitgaven afknijpen is toch het domste wat je kunt doen? Dat heeft Keynes ons toch heel anders geleerd?

Inderdaad zal de economische groei een opdoffer krijgen als er wordt omgebogen naar een tekort op de begroting van 3 procent eind volgend jaar. Als we doorpakken en de 3 procentsnorm eind volgend jaar gaan halen, heeft dat een verlies van 2,5 procent van het bbp tot gevolg. Dat is niet mis. Het vervelende is echter dat als je niets doet de groeivertraging nog veel groter zal zijn.

Voormalig directeur van het Centraal Planbureau Peter de Ridder liet vorige week op een seminar berekeningen zien waaruit bleek dat niets doen desastreus uitpakt. Als we van onze drie A’s er eentje zouden verliezen, dan leidt dat in eerste instantie tot een rentestijging van 1 procent, een hoger financieringstekort van 1,5 procent en een verlies van 2,2 procent van het bruto binnenlands product. Bovendien bestaat het gevaar dat het dan niet bij het verlies van die ene A blijft. Verder is een verlies van 3,4 procent van het bbp te voorzien als we ons begrotingstekort niet terugdringen.

Ten slotte zijn er in de categorie zachte heelmeesters nog prominenten die ons oproepen solidair te zijn met de Grieken. Dat we zelf de broekriem moeten aanhalen is nog tot daar aan toe, maar zouden we niet nog wat meer kunnen ombuigen om zo de Grieken niet langer het vel over de oren te halen?

Dat klinkt heel nobel. Maar hoe wil je aan de Nederlandse modale werknemer uitleggen dat hij de broekriem nog wat strakker moet aanhalen voor de Grieken? In de afgelopen tien jaar hebben de Grieken hun lonen geweldig verhoogd. De loonkosten per eenheid product namen toe met bijna 70 procent.

In ons land hebben we de lonen gematigd en zijn de loonkosten per eenheid product met ongeveer een kwart gestegen. Moeten wij nu onze lonen nog verder matigen om de Grieken te belonen voor hun spilzieke gedrag? Hoe solidair wil je zijn?

Peter de Ridder raadde ons aan nu door te bijten en vast te houden aan de norm van 3 procent tekort eind volgend jaar. Maar doe het dan wel verstandig, door naast ombuigingen vooral te hervormen op de arbeidsmarkt, in de sociale zekerheid, in de zorg en op de woningmarkt. Want dat geeft op termijn grondstof voor een structureel herstel.

De auteur is lid van de Algemene Rekenkamer.