Onthardingszout komt na gebruik in het afvalwater terecht. Er zijn vaatwassergebruikers die maanden doen met één pak, maar veel vaker zullen er jaarlijks flink wat kilo’s vaatwaszout doorheen gaan. Uit een groot deel van de Nederlandse kranen stroomt immers water dat aan de harde kant is.

Ook de industrie gebruikt veel onthardingszout. In Nederland alleen al gaat het jaarlijks om miljoenen kilo’s en wereldwijd komt daar nog eens een factor duizend bovenop, aldus dr. ir. Sjoerd van Nispen. Eerder dit jaar promoveerde hij aan de Technische Universiteit Eindhoven op een onthardingsmethode die het milieu geen schade toebrengt. Met een door hemzelf ontwikkeld polymeer is de scheikundig technoloog in staat om calcium en magnesium in koud water te binden en later weer aan het warme afvalwater af te geven. Vaatwassers zouden naar zijn idee een onthardingsunit moeten krijgen, waarin het polymeer het harde water voor gebruik tijdelijk zacht maakt.

De polymeren die Van Nispen gebruikt, zijn grote, langwerpige moleculen met een waterminnende kop en een waterafstotende staart. In water rangschikken ze zich automatisch tot bolletjes. De waterminnende delen richten zich naar het water en vormen zo de buitenkant van het bolletje. De waterafstotende staarten zitten binnenin.

De polymeerbolletjes zijn in staat om magnesium en calcium aan zich te binden. Onder invloed van warmte veranderen de bolletjes van structuur en laten ze de deeltjes weer los. Het mooie is dat dit vanzelf gebeurt wanneer ze in contact komen met het warme afvalwater. Nadat de bolletjes zich van het magnesium en calcium hebben ontdaan, zijn ze weer klaar voor gebruik.

Hard water brengt veel problemen met zich mee. Er zitten zo veel calcium- en magnesiumzouten in dat die als ketelsteen neerslaan. Kalkaanslag verkort de levensduur van een apparaat. Het is dus verstandig om maatregelen te nemen. Witgoedfabrikanten doen dat ook. Vaatwassers hebben een onthardingsunit. Daarin zit hars die kalkzouten aan zich bindt. Van tijd tot tijd moet het hars daarvan worden ontdaan. Dat gebeurt met regeneratiezout, dat in wezen gewoon keukenzout (natriumchloride) is. Natriumzout gaat een reactie met calcium- en magnesiumzouten aan, waarna het gevormde complex door de afvoer verdwijnt.

Nadeel van de vinding van Van Nispen is dat de methode nu nog te duur is om te kunnen concurreren met traditioneel onthardingszout. Het concept ligt nu bij technostarter Afira, een bedrijfje dat tot doel heeft uitvindingen in de markt te zetten. Afira zet in op goedkopere polymeren in gelvorm, allereerst voor de industriële markt. Daarna volgt ‘onze’ vaatwasser.