Joods leven in Midden- en Oost-Europa
Na de holocaust leek het gedaan met de Joden in Midden- en Oost-Europa. Maar wat slechts weinigen verwachtten, gebeurde: langzamerhand ontstonden weer kleine Joodse gemeenschappen. Edward Serotta legde ze met zijn camera vast. In de Vrije Universiteit loopt tot eind deze week een tentoonstelling van deze fotograaf.
Serotta (1949) is geboren en opgegroeid in een kleine Joodse gemeenschap in Savannah (Georgia, VS). Met zijn opnames, die hij maakte tussen 1985 en 2000, geeft hij een beeld van de heropbouw van diverse Joodse gemeenschappen in Midden- en Oost-Europa.
Voor de tentoonstelling selecteerde Serotta vooral afbeeldingen van oude mensen die de holocaust hebben overleefd en van kinderen, maar nauwelijks van volwassenen. Dat is een bewuste keuze. „Deze generatie is het slachtoffer van het communisme geworden”, zegt Serotta. „Het is aan de volgende generatie, de jeugd, om te werken aan hun armoede en problemen. Ik ben daar heengegaan waar mijn vrienden me geleid hebben, heb foto’s gemaakt en mijn eigen methode ontwikkeld. Hoe vaker ik de Joodse gemeenten bezocht, hoe minder opdringerig ik overkwam, en hoe intiemer de opnames werden.”
In sfeervolle zwartwitfoto’s geeft Serotta een beeld van een wereld waarvan in eerste instantie een dergelijk herstel niet werd verwacht. De problemen in de gemeenschappen zijn groot. Onder de bejaarden, die veelal geen familieleden meer hebben die hen kunnen verzorgen, heerst bittere armoede. Verder zijn er zeer weinig financiële middelen om scholen en oude tradities in ere te herstellen.
De portretfoto’s van jongeren op verschillende scholen zijn opvallend licht. Als Serotta een vervallen graf op een oud kerkhof fotografeert, is de foto donker, zijn de contrasten diffuser en ontstaat er een melancholiek beeld. Bewust heeft hij een contrast gezocht tussen de donkere foto’s van de oudere generatie en het licht van de foto’s van de opkomende generatie, als symbool voor een herboren Joodse wereld.
De tentoonstelling ”Een herboren wereld, Joods leven in Midden- en Oost-Europa” is tot eind deze week te bekijken in het Exposorium van de Vrije Universiteit in Amsterdam en is georganiseerd in samenwerking met het Goethe-Institut Inter Nationes. Bezoekadres Exposorium: De Boelelaan 1105. Open: maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 22.30 uur.