Vanaf het openingsakkoord in de Eerste Symfonie laat de componist zien dat het in deze muziek om iets anders gaat dan de voortzetting van de door Haydn en Mozart opgebouwde traditie. Inzetten op de dominant en niet op de grondtoon! Vanaf de Derde Symfonie, de Eroïca, begon Beethoven ook nog de vorm onder handen te nemen en liet hij in het laatste deel het hoofdthema geleidelijk ontstaan uit een aarzelende baslijn. Ongehoord, maar geniaal.

Een dirigent kan geen grotere fout begaan dan deze revolutionaire stukken op een gladde manier te vertolken. Welnu, dan zijn we bij Jan Willem de Vriend en zijn orkest aan het goede adres. Tal van details weet hij naar voren te halen en zo nodig past hij de balans tussen de diverse groepen daarvoor aan. Prachtig zoals hij door het benadrukken van de dynamische verschillen spanning weet te creëren.

Deze uitvoering heeft mij verrast. Wát ik ook opzette, steeds bleef ik geboeid luisteren, benieuwd naar het volgende deel.

Persoonlijk vind ik dat de toen al dove Beethoven in de Negende Symfonie zijn hand heeft overspeeld, en ik moet zeggen dat De Vriend hier toch ook wat tegen de grenzen van zijn aanpak aanloopt. Na een wat fragmentarisch eerste deel blijft in het Adagio de combinatie van de beide thema’s in het ongewisse. In het beroemde koorgedeelte is het solistenkwartet een mislukking, maar dat ligt niet aan hen. Het is onmogelijk geschreven en bij alle uitvoeringen die ik ken happen de zangers naar adem en hebben ze hoorbaar moeite met het vinden van de juiste klank.

Ludwig van Beethoven – Complete Symphonies – The Netherlands Symphony Orchestra – Jan Willem de Vriend; Challenge Classics (CC 72550); 6-cd; € 49,95; www.challengerecords.com